In, Spin - geen nieuws

Na weer een lange vergadering heeft de Venstre-partij (soort VVD met CDA-achtige trekjes) besloten dat fractievoorzitter Lars Løkke Rasmussen mag blijven. Al drie bonnetjes-affaires heeft hij achter de rug (zie hier) maar na rijp beraad heeft de Venstre-partij besloten dat ze als één man achter Lars Løkke zullen staan. En daarmee basta!

Alle Venstre-leden vertellen desgevraagd dat de partij nu rust nodig heeft, dat Lars Løkke wel weer vertrouwen moet opbouwen, en dat de partij bij monde van het bestuur nu gesproken heeft en dat ze als goede democraten daarmee instemmen. Ook als ze de laatste dagen hebben laten weten dat ze vonden dat LLR moest aftreden als fractievoorzitter.

Geen nieuws, zou je kunnen zeggen. Toch was het groot nieuws in Denemarken. En het werd groot gebracht: live op radio en tv, live-blogs, updates, uren achtermekaar.
En dan: niks aan de hand, doorlopen alstublieft. Real life Borgen.


Wat was er aan de hand?

'Onze' Lars
Venstre heeft het moeilijk. In de Europese verkiezingen hebben ze stemmen (en twee zetels) verloren, terwijl Dansk Folkeparti stemmen (en een zetel) heeft gewonnen. Venstre moet nu een strategie bedenken om stemmers terug te lokken. Je vraagt je dan af wat maakt dat ze denken, dat een man die slordig met zijn bonnetjes omgaat, hun beste troef is.

Heeft het te maken met de mogelijk aanstaande verkiezingen? In Denemarken bepaalt de zittende premier wanneer de verkiezingen plaatsvinden, en dat wordt meestal een maand tevoren aangekondigd. In zekere zin is het dus altijd campagnetijd in Denemarken. En in campagnetijd kun je het je niet veroorloven om eens lekker onderling te gaan lopen bekvechten, want je moet te allen tijde een lijsttrekker hebben die meteen ten strijde kan trekken.

Lars Løkke kan dat. Hij is al eens premier geweest, hij doet het goed bij de Venstre-kiezer die staat voor het Denemarken van de kleine man, met een nestgeur die niet per se de jouwe hoeft te zijn, maar die toch iets bekends heeft voor veel Denen. Dat is de 'højskole'-vleugel in de partij – die verwijst naar de rol de volkshogescholen hebben gespeeld in het Denemarken van de negentiende eeuw. In die periode kwam de Venstre-partij tot bloei, en waren de volkshogescholen de plekken waar de potentiële Venstre-kiezers (de kleine boeren en ambachtslui) zich ontwikkelden.

Dat hij via de bonnetjes-affaires heeft bewezen dat hij niet zo hoog scoort qua burgerfatsoen, is iets wat deze Venstre-kiezers hem kwalijk nemen. Maar niet genoeg om de andere vleugel in de partij de ruimte te geven. Dat is die van de 'handelshøjskole': de hoger opgeleide, bevlogen, leider-achtige, zakelijke en behoudende Denen.

Dan is er nog een andere breuklijn in de partij en dat is die tussen de parlementsleden en de lokale politici in het land. De afgelopen dagen hielden de nieuwszenders en -bladen lijstjes bij met burgemeesters die zich voor of tegen het aanblijven van Lars Løkke hadden uitgesproken. En ook een lijstje met degenen die nog geen beslissing hadden genomen. Parlementsleden die vóór Lars Løkke zijn, maar die uit een kieskring komen die tegen Lars Løkke is, hadden het gisteren moeilijk.


Nu hebben de tegenstanders van Lars Løkke iets uit te leggen, maar gelukkig is kunnen ze zich verschuilen achter de democratische partijdiscipline. En zo hoort het ook.

Spinnijdig
De parlementaire journalistiek heeft ook iets uit te leggen. Toen ik gisterochtend de Jyllands-Posten uit de brievenbus haalde, was de algehele teneur nog 'Lars Gaat Door'. Maar in de middageditie op internet stond er al een groot interview met zijn gedoodverfde opvolger, Kristian Jensen, en de aankondiging dat Lars Løkke Rasmussen zich 's avonds, na de vergadering van het Venstre-hoofdbestuur, zou terugtrekken.

Als kwijlende katten voor een muizenholletje hadden de journalisten zich voor de ingang van het hotel in Odense neergelaten. Helemaal klaar voor het prinsendrama van de opvolgingsstrijd. Regelmatig werd de radio-uitzending onderbroken voor een update (of een herhaling daarvan) waarin de journalist van dienst langs z'n neus weg zei ' Wanneer Lars Løkke gaat aftreden, dan...'
Op televisie zag ik een fraai in beeld gebracht interview tussen tv-commentator Niels Krause-Kjær (en ex-perschef voor de Conservatieve Partij) en parlementair journalist Per Mathiessen van EkstraBladet. Matthiessen is de man die de twee laatste bonnetjes-affaires van Lars Løkke aan het licht heeft gebracht, en op Krause-Kjærs vraag of EkstraBladet nog nieuwe bonnetjes-affaires op de plank had liggen, glimlachte Mathiessen fijntjes en zei 'Daar kan ik niets over zeggen.'

Vanochtend vertelde de wekkerradio dat Lars Løkke partijleider blijft. Hoongelach daverde door de sociale media over al die parlementaire journalisten die het zo zeker dachten te weten en die urenlang naar een deur keken.

Jyllands-Posten ging bij monde van commentator Christine Cordsen door het stof, en legde uit hoe het kwam dat ze de uitslag het verkeerd voorspeld hadden. Het lag niet aan hun bronnen, nee, het gebeurde nou eenmaal wel eens dat die de zaken anders inschatten dan ze hadden gedacht.

Zou de krant zijn gemanipuleerd door de bronnen? Met andere woorden, was de krant zelf slachtoffer geworden van spin? Christine Cordsen antwoordde, dat ze nog steeds van mening is dat het waar was toen ze het opinie-artikel schreef. En ja, de druk om zo snel mogelijk te publiceren en een scoop te halen is er wel degelijk, niet in het minst vanwege de online media.

De boodschapper van het nieuws krijgt weer de schuld. En ik moet eerlijk zeggen dat ik me nu een beetje schaam om journalist te zijn. Urenlang voor een deur liggen, elkaar interviewen over wat er misschien wel gaat gebeuren, het verdient allemaal geen schoonheidsprijs. Wat een arremoe. Laten we, heel mild, concluderen dat het een gevolg is van de technische mogelijkheden. Stel dát er iets gebeurt, dan moet je erbij zijn om het meteen in de ether te kunnen gooien. Met een straalwagen, draadloze verbindingen en de hele retteketet. Want als je dat niet doet, dan heb je 'verloren'.

Maar waar ik zelf nog het meeste over ben gevallen is het superieure lachje van Per Mathiessen, die op een duidelijke vraag, nl. 'Ben je bezig met nieuwe dingen, wat Lars Løkke betreft?' gewoon geen antwoord geeft.

Hoe moeilijk kan het zijn? Als je niks hebt, zeg je nee. En als je wel iets hebt, dan zeg je ja, maar dat dat naar buiten komt als je klaar bent met je werk. Misschien ben ik naïef, maar ik vind dat het je eerste taak als journalist is dat je je publiek informeert – niet dat je informatie naar buiten laat druppelen op een moment dat jouw krant of programma toevallig het leukste vindt. Daarmee beïnvloed je de politieke besluitvorming op een voorkennis-achtige manier, en dat deugt niet. Er zijn al vragen gesteld bij de timing van de laatste bonnetjes-affaire, nl. vlak voor de Europese verkiezingen. Overigens barstte de Skatte-dag, de belastingaffaire waar huidig premier Helle Thoning-Schmidt het lijdend voorwerp was, ook los vlak voor de verkiezingen.

Zo mogelijk nog onbegrijpelijker vind ik zijn interviewer, Niels Krause-Kjær en nota bene ook nog docent aan de School voor Journalistiek hier ter stede, die Mathiessen gewoon laat wegkomen met een nietszeggend antwoord.

Ik heb er maar één woord voor. WC-Eendjournalistiek. Er zit een luchtje aan.