Sensommerdag

En  was tropisch Denemarken afgelopen. Juni, juli en het eerste deel van augustus waren stralend, schitterend, bepaald regenloos zodat het gazon zo ongeveer naar de vaantjes ging, en opeens was het kil.

Het wordt vroeger donker, merkte ik opeens van het weekeinde, en stak voor het eerst sinds maanden weer eens (heel Deens) kaarsen aan.

Vanochtend reden we via een omweg over Hornslet naar het werk, en toen zaten we opeens in de mist. Of hoge bewolking. En het rook raar - naar geploegde aarde. En van sommige bomen worden de blaadjes geel. De wingerd die hier de universiteit bekleedt, begint ook al te kleuren.

Maar overdag kun je nog prima in een zomerjurk rondbanjeren, dus dat doe ik met overgave. Nog even.

Zeilen kan ook nog wel, zelfs 's avonds, maar de starttijden van de clubregatta worden vervroegd naarmate het seizoen vordert. En die dikke trui kan ook wel weer mee.

Zucht. Heimwee naar de zomer.

Sejlads

Ik was elf, en met alle zesdeklassers van mijn lagere school maakten we het Amstelmeer onveilig in vier vletjes en een schouw. Daarna heb ik nooit meer gezeild (afgezien van die ene keer met kapitein Iglo ”Touwtje? Touwtje?! Dat heet een VAL!!”). O ja, ik wou ook stuurvrouw worden toen ik elf was, maar het vooruitzicht om me mijn hele middelbare school te moeten wijden aan wis- en natuurkunde was iets te veel gevraagd, ondanks dat mijn oom Theo (zelf stuurman op de koopvaardij, ooit) bemoedigend zei dat wiskunde 99% transpiratie en 1% inspiratie was.

Maar nu woon ik al weer bijna twee jaar op loopafstand van de zee en ja, de zee, zij roept. Onweerstaanbaar. Vorig jaar ben ik dus zeilles gaan nemen, en dat beviel zo goed dat ik in de winter de theoriecursus ben gaan doen, en die heb ik een tijdje geleden met succes afgerond. En weer moest ik aan oom Theo denken, want er kwam toch wel behoorlijk wat rekenwerk aan te pas, met al die peilingen, stroom, wind, deviatie, variatie, positielijnen en gegist bestek.

Wat is er nou zo leuk aan zeilen? Allereerst is het op zee, en je deint zo lekker mee op de golven. Aarhus Bocht ligt beschut dus het is niet erg wild, dat moet ik er wel even bij zeggen. Deinen tot kotsens toe, dat heb ik nog niet meegemaakt.

Verder is het leuk omdat je dingen 'op gevoel' moet doen, maar dat kan je leren. Maar er zijn ook een heleboel dingen die je gewoon moet weten – van de betekenis van boeien tot kaart- en kompaslezen. Ook dat kan je leren. En dat is leuk.

Verder kun je op allerlei niveau's zeilen. Het hangt een beetje af in wat voor soort boot je zeilt, maar je kunt racen, en ook rustig en veilig van A naar B zeilen. De zeilboot als crossmotor, als racefiets, of als drijvend vakantiehuis. Zelf houd ik van lekker hard zeilen en flink schuin gaan met je boot, rap overstag gaan, en dat dan zeiltechnisch zo slim mogelijk. Ja, ik heb nog een hoop te leren...

Zeilen is leuk op elk niveau, en dat doet me dan weer denken aan cricket. Dat speelde ik jarenlang. Cricket is ook een technische sport die je op allerlei niveaus kunt spelen. En van zeilen krijg je ook onverklaarbaar opgelopen blauwe plekken in de loop van het seizoen.

Zeilers en cricketers kunnen zich ook helemaal verliezen in prutsen en poetsen aan hun uitrusting. Zeilers nog een graadje meer. Het heeft iets knus-huishoudelijks, al die netjes opgeschoten lijnen hangend aan hun eigen haakje, die keurig linksom-rechtsom opgevouwen zeilen. En het zijn dus merendeels mannen hè, die dat doen. Samen met medeleerlingen maak ik een boot van de zeilschool zeilklaar, en elke keer als ik in de haven kom valt me weer op hoe poetserig zeilers zijn. En hoe blij ze daar van worden. Ze sjouwen in hun overall of oude kleren rond en aaien hun boot, dat is het eigenlijk.

Afijn. Lang verhaal kort: ik heb een boot gekocht. Het was eigenlijk helemaal niet de bedoeling om dat dit jaar al te doen, maar het is zo'n schatje (en financieel een buitenkansje – echte zeilers werpen zich nu brullend van het lachen ter aarde) dat ik het toch maar heb gedaan. Voor de kenners: het is een H-boot uit 1973. Er gaat nu een wereld van buitenboordmotoren, scheepsonderhoud en Hogere Touwkunde voor me open. En qua zeilen heb ik een steile leercurve voor de boeg...

Svanen og Thyra, ofwel hoe zeilontwenning te overleven

Het leek zo'n gewone maandag. K. en ik togen naar Aarhus, met mijn fiets achterop want de auto moest naar de garage. Nadat ik K. op z'n werk en de auto bij de garage had afgeleverd, suisde ik de heuvel af naar de haven want daar zouden Svanen en Thyra vertrekken.

Vooraan Svanen, daarachter Thyra. Tweelingschepen. Deden me denken aan de Pollux.

Svanen ("De Zwaan") en Thyra (Deense meisjesnaam) zijn opleidingszeilschepen van de Deense marine (Y 101 en Y 102). Svanen is 51 en Thyra is vijftig jaar oud, en van mei tot oktober zeilen ze rond Denemarken met een vaste bemanning van vier en een wisselende bemanning van zes kadetten (officiers-in-opleiding). Het idee is dat ze zo al zeilende hun vaarkennis verbreden. Zo moeten ze twee keer per uur hun positie bepalen – niet met GPS maar gewoon ouderwets met sextant (geloof ik), en dat dan opschrijven en dat dan nog een keer in het net in een logboek. Overigens: R. vertelde me dat het in Groot-Brittannië verplicht is om een logboek bij te houden van waar je was en wat er gebeurde (wat voor wind, wat voor weer, waarheen, waarvoor, wie/welk schip je tegenkwam, enzovoorts). In het onvolprezen, tot nadenken stemmende boek 'Total Loss - 45 verhalen van zeiljachten die op zee vergaan zijn' van Jack Coote las ik telkens weer hoe verdrietig mensen waren dat ze hun logboek niet mee hadden kunnen nemen omdat hun schip te snel verging. Leuk hoor, logboeken.

Maar ik dwaal af.

Svanen en Thyra, positiebepaling. Je zou bijna zeggen: een kantoorbaan op het water, maar dat is niet zo. Geen zelfhalende lieren met twee versnellingen en een zwengel, maar gewoon aan het touw (sorry, de schoot) gaan hangen met twee of drie man. En de zeilen zijn ook geen kleintjes, het kleinste (bezaan-)zeil meet twintig vierkante meter. Verder slapen de zes kadetten in één ruimte die overdag dienst doet als, nou ja, kantine. Wil je zien hoe dat eruit ziet, kijk dan hier en scroll naar beneden.

Afijn, waarom vertel ik dit? Omdat de zeilschool vakantie heeft en ik aan zeilontwenningsverschijnselen lijd. Zeilvriend R. heeft daar ook last van en maakte me attent op de aanwezigheid van deze twee beauties. Dus zondagmiddag, tussen twee stortbuien door, togen we naar de jachthaven van Aarhus om hebberig bootjes te kijken en daarna de wachtlopende kadet bij Svanen en Thyra lastig te vallen.

Bij de opleiding hoort dat marinemensen burgervolk vriendelijk tegemoettreden, dus gaf hij geduldig antwoord op al R.'s vragen. Op mijn verzoek ging dat allemaal in het Deens maar daar werd ik dan weer zo verlegen van (en het verwerken van alle informatie gaat zo langzaam dat actief deelnemen aan een gesprek onmogelijk is omdat ik altijd achterloop) dat ik alles aanhoorde en verder weinig vragen stelde.

Maar zo hoorden we wel dat Svanen en Thyra maandagochtend negen uur zouden vertrekken. Dat wilden R. en ik wel zien, dus daarom stonden we op maandagochtend in de haven, samen met wat toevallige zeilpensionado's en stratenmakers.

We hadden de stille hoop dat ze onder zeil zouden vertrekken, maar ze deden het op de motor (Volvo Penta Turbo TMD 22P voor de kenners). Ter compensatie was er een hoop marineceremonieel, wat ik mooi en aandoenlijk vind maar waar ik ook een beetje lacherig van word. Vlaggetjes, salueren naar alle kanten, zeg maar de tafelmanieren van de marine maar dan anders.

Hier prevelden de heren standaardformules naar elkaar. Met grijnsje.

Trossen los!

Inderdaad, de man met de zonnebril is van de US Navy (Deense Amerikaanse vloot doen aan uitwisseling). Hij had het commando en praatte het schip de haven uit

Wachten op een commando

Ook het touwwerk is groter hier

Svanen vaart Aarhus Lystbådehavn uit

Eenmaal buiten de haven hesen ze de zeilen.

Svanen tegen de achtergrond van Mols Bjerge

Thyra en Svanen

R. en ik leverden wijsgerig zeilcommentaar op het hoe en waarom en toen, als kers op de slagroom, zagen we een dolfijn spelen in de haven!

Tien voor half tien. De dag kon niet meer stuk. En we hadden nog geen centimeter gezeild.