donderdag 15 september 2011

Hetzelfde maar toch anders – verkiezingen in Denemarken

Nog een paar uur en dan gaan de stembureaus open. De Denen gaan stemmen voor hun parlement, de Folketing, en eind augustus barstte de verkiezingsstrijd los. Officieel dan. En dan zien de Deense staten er opeens zo uit:



Met andere woorden: je wordt uitgenodigd om te stemmen op een persoon, eentje uit jouw gebied. Mocht die persoon het niet halen, dan gaat je stem niet verloren voor de partij waarop je stemde want die wordt landelijk meegeteld. Vanmiddag liep ik door de binnenstad van Aarhus op weg om een sapcentrifuge te komen, en ik struikelde over allerlei mensen die folders uitdeelden waar ze zelf op stonden. Dat zie je toch niet zo vaak in Nederlandse parlementsverkiezingen.

Het politieke wordt ook persoonlijk op een andere manier: in roddelbladen en tabloids wordt breed uitgemeten hoe politici wonen, wat hun huis waard is, hoe ze gebotoxt zijn, enzovoorts. Helle Thorning-Schmidt, lijsttrekster van de Socialdemokraterne (de grootste linkse partij) en beoogd premier, was het onderwerp van een artikel in zo'n roddelblad. Haar haar, gewicht, kleding- en botoxstijl – geen vierkante centimeter van haar lijf bleef onbesproken. Hoe komt het toch dat zoiets mannen minder overkomt...

Ander voorbeeld: in een van de laatste televisiedebatten gaf Lars Løkke Rasmussen een spiekbriefje aan Helle Thorning-Schmidt, waarop stond wat er niet klopte aan haar beweringen. Volgens Lars Løkke dan. Het was puur bedoeld om in het nieuws te komen en dat lukte dus ook glansrijk, mede omdat het briefje werd geparodieerd. Op andere versies van het spiekbriefje stond een overdracht van de ene premier aan de andere – denk eraan de planten water te geven, het koffieapparaat heeft kuren, je kunt sigarettten bietsen bij …. Maar ook: hej Helle, je hebt een lekkere reet! Wil je verkering met me?

Overigens gooide Lars Løkke Rasmussen op dinsdag zelf zijn privé-leven in de strijd, of eigenlijk dat van zijn vader. Toen de discussie over de wachttijden in ziekenhuizen fel werd, openbaarde hij dat zijn vader prostaatkanker heeft.

Op vallend is wel dat de buitenlandersproblematiek een kleine rol speelt in de verkiezingen. Dansk Folkeparti staat ook op (weliswaar gering) verlies. Maar je zou net zo goed kunnen zeggen dat er bijna geen buitenlander het land meer inkomt, dus dat het 'probleem'  inderdaad 'onder controle' is.

De strijd is hard, want de verschillen zijn klein dus elke stem telt. En volgens sommige peilingen heeft een vijfde van de kiezers nog niet besloten op wie ze gaan stemmen. In die peilingen gaan de regeringspartijen en de gedogende Dansk Folkeparti er iets op achteruit. Drie kleinere partijen, nl. Radikale Venstre (soort D66), Liberale Alliance (soort linkse VVD) en Enhedslisten (soort heel links Groen Links) gaan vooruit, en met name die eerste twee kunnen iets speciaals toevoegen van de coalities ter linker- en ter rechterzijde.

Maar goed. Op 15 september spreekt de kiezer, daarna spreekt de koningin. Net als bij ons.

dinsdag 13 september 2011

Een reisje naar het zuiden

Vaak weet je pas achteraf wanneer het seizoen omsloeg en het opeens winter/zomer/voorjaar/herfst werd, maar nu wist ik het vandaag al. Het is herfst, jongens, en niet zo'n beetje ook. Vreemd genoeg herinner ik me altijd kledingstukken bij de aanvang van de herfst: de bruine coltrui, de wollen omslagdoek, het ribfluwelen jasje. In het voorjaar ontdek ik altijd nieuwe planten. Winters ruik ik, en zomers, die heb ik eigenlijk pas door als ze voorbij zijn.

Vanochtend leek het er nog niet op dat  het herfst zou worden. De zon scheen, en ik stond in de keuken te rommelen om een uur of acht, toen er op de deur werd geklopt (we hebben een klopper, geen bel, leuk he?). Maar we verwachtten niemand, en voor Sinterklaas was het echt te vroeg. K. had niets gehoord, die dacht dat-ie het zelf had veroorzaakt en deed het klopgeluidje nog even na maar het leek nergens op. In een flits zag ik een bestelauto, stoof naar beneden, rende over het grind (au!!) om een grijnzende Groenlander vriendelijk te horen zeggen 'Het pakje staat naast de deur'. Vroem, weg was-ie, en ik hinkelde weer naar binnen om mijn buit te bekijken.

Het waren deze (maar dan in grijs)


en deze windbreaker, maar dan in knalblauw:



En waarom http://www.landsend.de/ ? Omdat ze petite-maten hebben, ofwel kleren waar ik in pas, met de taille op de juiste plaats. Het leven is te kort om er als volwassen vrouw bij te lopen alsof je je vaders kleren aanhebt. Maar ik dwaal af. Want vandaag was de dag waarop ik mijn paspoort ging verlengen.Of vernieuwen, eigenlijk.

Nu vind ik dat altijd nogal een gedoe, maar als je in het buitenland woont wordt dat nog erger want dan moet je naar de ambassade of naar een consulaat. Ik koos voor het consulaat in Fredericia, een stad 90 km. ten zuiden van Aarhus en aan de Kleine Belt, en dat bleek een gelukkige keuze, om meerdere redenen. Want ik was wel heel blond vandaag. Ik reed een paar keer fout, op de snelweg zelfs, daar begon het gedonder al, en dan kun je het maar beter overzichtelijk houden, zowel qua tijd als qua plaats.

Maar in Fredericia zelf reed ik vrij vlot recht op het consulaat af. Het consulaat woont op kamers bij Het Loodswezen van Fredericia, aan de haven dus, vlak bij het zeemanstehuis, en werd die dag gerund door een gedistingeerde meneer die Mijn Soort Bril op had, maar helaas het Nederlands niet meester was. Beetje jammer, maar ik ben zelden te beroerd om mijn Deens te oefenen.

Eerst moest ik pasfoto's hebben. Daar zijn ze tegenwoordig nogal pietluttig in, dus leek het me een goed idee om te vragen waar ik die moest halen. Hij zei het duidelijk: tien minuten rechtdoor rijden ('hele vejen op)', aan het einde vijftig meter naar rechts, daar is de fotograaf. Zeg maar de hofleverancier.

Had ik het toch verkeerd verstaan, of liever: had ik me negentig graden vergist. Na nog geen drie minuten rijden eindigde de weg in een T-splitsing waar noch ter linker-, noch ter rechterzijde een fotograaf te ontwaren viel. Gelukkig wist ik de weg naar het station. Op het station is altijd een kaart voor vers aangekomen reizigers.

Zo niet in Fredericia. Maar Fredericia heeft een informatiemeneer in een lichtgevend hesje die gedachten kan lezen. Ik was ondertussen het station doorgelopen zonder ook maar een vermoeden van een plattegrond te ontwaren en begon me mezelf te overleggen of ik nu in paniek moest raken, maar toen las die meneer dus mijn gedachten. Hij zei: 'U heeft een probleem: u bent de weg kwijt, te laat, heeft iemand gemist... kan ik misschien helpen?'

Kijk, zo iemand is me toch veel liever dan iemand die zegt 'U gaat een donkere vreemdeling ontmoeten...', want die zie ik toevallig alle dagen, op de taalschool.

Maar inderdaad, ik liet me redden door de man met het lichtgevende hesje. Hij bezorgde me een plattegrond van de stad, zette een kruisje bij waar ik was, waar ik moest parkeren en waar ik moest zijn - het kon niet missen.

Zoals ik al zei, ik was erg blond vandaag. Ik liep de hele Danmarksgade af, op zoek naar de fotohandel, maar kon niks vinden. Wel een Tiger waar ik een borsteltje kocht om mijn haren mee te temmen. Het woei nogal vandaag, de herfst was duidelijk begonnen, maar ik had het lekker warm in mijn nieuwe grijze vestje. Ook vond ik een morsig cafe om maar weer eens de weg te vragen, want op mijn eentje zou het vandaag niet lukken, dat was wel duidelijk.

En wat ik ook ontdekte: Fredericia is een prachtige garnizoensstad!



Alleen voor voetgangers; automobilisten worden niet verblijd met tankjes of pantserwagens. En het signaal dat je mag oversteken klinkt als gewone piepjes, geen marsmuziek of gestamp van laarzen helaas. Aan de andere kant: je zal maar bij zo'n stoplicht wonen, dan had je gauw genoeg van de Deense variant op 'De mars der Belgische parachutisten'. En 's nachts steeds dat laarzengestamp, dat slaapt om meerdere redenen niet lekker.

In het morsige cafe werd ik in het Deens en Engels teruggedirigeerd, een meneer reed zelfs nog even in de auto achter me aan om te kijken of ik wel goed liep. Ik ben er niet trots op maar het was wel een veilig gevoel, vreemd genoeg.

Binnen bij de fotograaf was ik weer op bekend terrein: bril af, niet lachen, knip, twee minuten wachten, dat is dan honderdtwintig kronen alstublieft.



En word ik mooi oud, of word ik mooi oud?? Dit is volgens mij de eerste volwassen pasfoto in mijn hele leven. Mij hoor je niet mopperen. Let vooral ook op het grijze vestje *herfst*.

zaterdag 3 september 2011

Creative ways of learning Danish

Dit blog is ongeveer de uitgeschreven versie van een praatje dat ik een paar weken terug heb gehouden voor de UIC, de internationale club van Aarhus Universitet. Verschillende mensen vroegen of ik een Powerpoint ervan had, maar nee, daar doe ik niet aan. Wel aan blogjes schrijven. Deze keer dus in het Engels. Commentaar is welkom!

'Can you give a little presentation about yourself?' asked Gitte Haahr Andersen. She's the powerhouse behind Aarhus University International Club, and since I owe that group a lot since I have come to Denmark, I said yes. And I fairly quickly decided that I would give a presentation about learning Danish.

That way, I couldn't escape sharing some personal details about myself. I am a Dutch freelance journalist, 49 years old ,and the reason I am here is, as is the case with most members of the International Club, that my spouse found a job at Aarhus University. So we have been living here since August 2010.

It was obvious from the start that I would have to learn Danish, and quickly, too, because, as a journalist, my language is my tool. And since I live in Denmark, Danish is a very important tool.

Learning Danish has become a job for me. I am going to school again, at Lærdansk, a huge educational institute dedicated to teach Danish to all newcomers in Denmark: four days a week, three hours per day, with homework. I like learning languages, and I like learning, and sharing knowledge, but before I tell you how I go about learning Danish, you have to know what it is like to live in a foreign country.

Most of all, you are a professional outsider. If you like it or not, you cannot escape the fact that you weren't born here, that you grew up with different smells, songs, sounds, books, jokes, food, games, tv programmes, clothes – and perhaps also a very different climate. It is with you every minute of the day, it is part of your life.

This gives you a unique perspective: it gives you the opportunity to grow, because being a stranger allows you to discover all kinds of new things – smells, songs, sounds... and oh, I forgot about the language. See? Some things about living in a foreign country you take for granted fairly soon, and you find a way to cope with it. Your forget about being a stranger, it becomes part of your everyday life. Other things are harder to get used to: rugbrød, Danish irony, the weather...

The unique perspective of a professional outsider can also be useful for the the inhabitants of the guest country. Eveyone needs a mirror now and then, and you can be that mirror for the Danes around you. Though not every Dane is always happy to see himself or herself in your mirror. Be honest: would you? Sometimes I forget that it is hard for Danes, too, to have to get along with strangers who speak unclearly, do not act as you would expect and generally just cause problems. And who needs problems?

So there is the sore point: your new country may grow on you, but at the moments that you least expect it, you are a stranger, an outsider, you don't belong. Like grief, it creeps up on you from behind, and it makes you sad and vulnerable, and you wonder why. And why now.

A small, innocent example: I was at the computer club and brewed a cup of tea for myself. I chatted with friend, who asked: 'How are you, are you feeling well?' Mildly surprised, I thanked him for his kind words but no, all was fine, why? Well, I was making tea. And that could be interpreted as a sign of feeling unwell. Healthy people drink coffee. He didn't say that last bit, but that was what I understood.

I hadn't seen that one coming. Which is strange, because my husband starts drinking tea when he's feeling under the weather... And what struck me most was not the coffe/tea thing itself, but the fact that it surprised me so strongly.

Another thing: I found that making friends in Danish is on the one hand easy, and on the other very hard. It's easy because I am outgoing, bordering on the obtrusive. But it's also hard, because language, culture and (language) jokes are important to me in friendships. It nurtures my friendships. In Danish, I am not there yet – not by a long shot. So there I am, lost in a no-mans' land between Dutch and English on the one side, and Danish on the other. Babbling like a four-year old, trying hard to keep up with the grownups, afraid to make mistakes, wanting to fit in and frustrated to tears when she feels left out.

So you can see why learning Danish (and also Danish (popular) culture) is important, at least to me. Here's my strategy.

1. Go to school
Don't tell yourself that you dont't have time – make time. It's important. Especially women tend to push their needs aside for the practicalities of a household with children in a new country, but think of the warning you'll hear every time you are on board of an aeroplane: first put your own oxygen mask on, then help your children.

It's the same with learning Danish. If you are stranded in your house somewhere around Aarhus, no friends, grappling with daily life - which unfortunately contains more Danish than you can cope with -, how does that help your husband and children? See it as an investment, not only in your Danish life but also in the education of your children. They will learn from your example if you show resilience and a 'can do'-mentality.

2. Get a job
Another important one. It is good for your soul, because it is nice to be acknowledged for something you are good at. And people like to be useful – so do you. Also, you will be meeting people on a regular basis, so you can get used to their way of speaking Danish. Maybe some of them will become friends. You will learn to use a Danish vocabulary that is confined to your professional field, which is both surveyable and stimulating, because you can get things done without asking all the time 'Hvad siger du?' At the same time, you will learn some contemporay 'slang' Danish that will make you one of 'them'.

There's a big problem, though: it is really, really hard to find a job, let alone one in your field – whatever it is. Finding jobs in Denmark 'happens', mostly via informal ways. For this you need a network, and for a network you need Danish. Aaarrgh! To make things worse: almost all women work in Denmark, so a non-working woman stands out like a sore thumb. Your status is very, very low. Sometimes I feel like a parasite here, a lazy bitch spending her husbands money. Which is, of course, exactly what I am... for the moment, that is. Which is what I keep telling myself. Happiness is also self-delusion :-)

3. Get a voluntary job
If you can't get a real job, do voluntary work. It has all the advantages of a real job where selfrespect, acknowledgement, making friends and learning the language are concerned. And if you choose you voluntary job well, you will develop a network that may lead you to a paid job. Also, it will be appreciated by Danes around you that you make an effort to do your bit.

4. Pick up a hobby
Why not indulge yourself and pick up a hobby? Do something you really really love, something you are good at. Again, it is good for the soul, it is a great way to get to know people,(you have a hobby in common, that helps!), and to develop yourself.

You can also choose a hobby in a field that is totally alien but still attractive to you. I am a regular of OSAA, which is Aarhus hackspace, but I know very little about computers. But something tells me that OSAA is the place to be for me, and I trust that feeling, so every Tech Talk Tuesday (first Tuesday of the month) you can find me there, listening to presentations about computers and programming that leave me baffled. And the 'nørds' are extremely helpful and friendly – and maybe a bit baffled about my being there, too.

Or start out on a hobby that has been sleeping in your heart since you were a child. Since Aarhus lies on the sea, I started taking sailing lessons. Sailing is something I wanted to do since I was eleven, but somehow never got round to actually doing it – you know, life got in the way, as John Lennon said. But the opportunity to sail was created by Danish circumstances, and sailing has been more fun and satisfying than I ever expected it to be.

5. Make everything into a project
There are many, many ways of letting Danish into your life. Make your shopping list in Danish. If the plummer is coming around for repairs, look up the right words in a dictionary and make a 'shopping list' for him (or her), too. Listen to Danish radio programmes with your favourite music. That way you already have an idea of what they are going to say, so it will be easier for you to fill in the blanks. Watch the Danish television news. I like watching DR Update (we call it 'Doctor' Update), because the transmission is repeated endlessly, and that allows you look and listen again, again and again. And after the fifth time, you will understand a little bit more.

Read local newspapers, children's or girls' books. Watch childrens' DVDs, perhaps with your children. Watch Danish DVDs for grownups with Danish subtitles on, and see how much you can grasp. Watch English movies on Danish television with Danish subtitles.Use apps for your smartphone as pocket dictionaries. Every little bit helps.

Learn Danish songs! It will endear you to Danes, and the combination of music and words has an uncanny way of finding its way into your brain. Singing will also help you with Danish pronunciation, or 'udtale'.

For the funny thing with Danish is that it doesn't sound like it is written. Basically, you leave out most of the consonants and just pronounce the vowels. But you have to 'think' the consonants while saying the vowels, otherwise you don't say the words right. In other words, consonants in Danish are like sexy lingerie under jeans and a jumper: you don't actually see it, but it's there and the effect is undeniable :-)

And once you have dreamt your first dream in Danish, celebrate! It is a sign that Danish has become a part of you, and it means that from then on learning will be easier.

By the same token, let no one tell you that everything has to be Danish now. Your own language is the fundament on which your Danish is being built, and it needs love and care, too.

6. Make speaking and understanding into a game
See how long you can keep up your end of a Danish conversation without having to fall back on English. In the beginning you will get stuck in the first sentence, but very soon it will be two, three, four - you can probably measure your progress in weeks. And again, celebrate the moment you had a complete conversation in Danish, no matter how small. Or the first time you understood a joke. Or the first time you made a joke – in Danish. Or the first time you presented yourself in Danish, in public – at your children's school, at a small party with friends... the opportunities for this game are endless. There are many firsts because you are in a new environment. Make them work for you.

7. Finally: don't be afraid to say the magic words
These are: 'Kan du hjælpe mig?' If you appeal for help, nine out of ten people will react positively. It really works! Even in English! But do try it in Danish first, and see how far you get...