Musik

Na het Songfestival vorig jaar bleven de Denen achter met een kater en een financiële tegenvaller van 77,4 miljoen Deense kronen (dat is ruim tien miljoen euro). Zou het daar aan liggen dat het Eurovisie Songfestival hier nu niet zo leeft? De manier waarop werd meegeleefd met Trijntje Oosterhuis (ik druk me neutraal uit) was tot in Denemarken te horen. Als je Nederlands verstond. Maar van de Deense bijdrage heb ik niets meegekregen. Ze kwamen trouwens ook niet door de halve finale...

Meer aandacht was er voor de Deense liederen-top vijftig. Afgelopen woensdag vond een concert plaats waarin de top-tien werd ontsluierd, georganiseerd door P2, de Deense radiozender voor klassieke muziek. Er kwamen schoolliedjes voorbij, Deense schlagers, en meezingers uit lang vervlogen tijden.

In Nederland is 'Kun je nog zingen, zing dan mee!' niet langer een begrip maar in Denemarken is samenzang nog springlevend. Stomverbaasd was ik, toen op de jaarvergadering van mijn zeilbootvereniging de leden opstonden en het clublied zongen/bromden/basten. Al die stoere baarden die met frisse tegenzin galmden dat het een aard had.

Samenzang in Denemarken is een geval apart. Het gebeurt veel en vaak. Er zijn veel scholen die de week, of soms zelfs de dag openen met samenzang. Het filmbedrijf Zentropa (doet er ook aan, en oefent zelfs – ik wist niet dat ze bestonden – begrafenisliederen! Bruiloften, verjaardagen en andere feesten worden vaak opgeleukt met een zelfgefabriekte tekst op de wijs van een bekend lied. Snel worden kopieën van de tekst rondgedeeld en hup, daar zingen ze weer.

Nu moet gezegd, dat het vooral de oudere generatie is die deze traditie in stand houdt. In mijn zeilclub, die eigenlijk een bejaardenclub is, houden de leden aan het eind en het begin van het seizoen 'standerhejsning'. De vlag van de vereniging (ook zoiets!) wordt elk half jaar vervangen door een nieuw exemplaar, en een verdienstelijk clublid krijgt het oude exemplaar (een vod, eigenlijk), plechtig overhandigd.

Waarna de de harmonicaspelers uithalen, de clubzangboekjes tevoorschijn komen en jong en oud (maar meestal oud) uit volle borst meezingen. En daarna zijn er worstjes en bier.

Het grappige is dat jongere Denen heel vaak niet meezingen, maar wel vinden dat het Deens is om het te doen. Het hoort bij de Deense identiteit. Er zijn verschillende soorten zangboeken, en het beroemdste is het Højskolesangbog. In Denemarken leefde sinds de negentiende eeuw, en leeft nog steeds, een traditie van volkshogescholen. Ook daar werd driftig gekweeld, en de liederen uit het begin van die periode behoren tot de klassiekers.

Veel van die liederen zijn oer-nationalistisch. Het is dus niet zo verwonderlijk dat de Denen dan ook fervent tegen het fascisme zongen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nou ja, niet zozeer tegen het fascisme als wel vóór Denemarken. Hele manifestaties werden het, vooral in Kopenhagen, waar grote groepen mensen bij elkaar kwamen en dan alle nationalistische tophits zongen terwijl de Duitsers ongemakkelijk toekeken.

Geheel naar verwachting stond in de Deense liederentopvijftig op nummer een de super-Deense hit (en het alternatieve volkslied) 'I Danmark er jeg født'. In Denemarken ben ik geboren, betekent het. Heel erg nationalistisch, en met tekst van niemand minder dan super-Deen Hans-Christian Andersen.

Nou is het een prachtig lied. Ik heb er zelf auditie mee gedaan toen ik lid werd van een koor. Maar het blijft raar om als buitenlander te zingen dat je in Denemarken geboren bent.

Mijn Deense lievelingslied is, op dit moment, een klassieker van de Deense componist Carl Nielsen. Die haalde de zesde plaats: 'Den danske sang er en ung blond pige' – het Deense lied is een jong blond meisje.

Tijdens het live uitgezonden concert waar de laatste tien toppers werden onthuld (luister vanaf 32:40) klonk het zo.

En in het gewone Deense leven klinkt het zo.

Samenzang, het heeft toch iets.

Een nieuw jaar, een oud geluid

Abba, maar dan anders.

Vanochtend luisterde ik in de auto naar een literair programma, 'Skønlitteratur på P1'. Doe ik anders nooit hoor! Wat eigenlijk stom is, want het was een heel aardig programma, met leuke gesprekken en geluidsfragmenten.

Een van de aardigste fragmenten was een liedje, een Zweedse 'schlager', waarvan de tekst geschreven is door Horace Engdahl. Liedjes schrijven is een (nieuw gevonden) hobby, in het dagelijks leven is hij literatuurprofessor, criticus en hij was tien jaar lang de woordvoerder voor het comité dat de Nobelprijs voor de literatuur toewijst.

Het is een lief, beetje droevig liedje over – hou je vast – Nieuwjaar en echtscheiding. Iemand laat met Nieuwjaar een Chinese lantaarn op, met een mandje eraan waarin je een papiertje met een wens kon leggen. Wensen die wegzweven, verbranden, zich laten meenemen door de wind, en hij beschrijft heel mooi dat moment, als je rouwt, waarin de leegte opeens niet meer verdriet bevat, maar nog wel schrijnt – en een vermoeden van opluchting en misschien wel vrijheid inhoudt (met dank aan de instant vertaling van de presentator van het programma Klaus Rothstein).

De muziek van deze Zweedse schlager is geschreven door Benny Anderson: jawel, de baard van Abba! Echt mooi, en een vondst op de drempel van het nieuwe jaar.

Ik wens jullie allemaal een gezond, vrolijk en tevreden 2015 toe!

--

Abba, men lidt anderledes

I morges lyttede jeg til Skønliteratur på P1 – for første gang. Men det bliver ikke den sidste, hvis det er mig der bestemmer, fordi jeg synes det var morsomt og lærerig.

En af de smukkeste øjeblikke var, da de lod høre en svensk sang, en 'schlager', af Horace Engdahl. En smuk sang om nytår og, hold da fast, skilsmisse. En person lader svæve væk en kinesisk lanterne med en lille kurv, hvori der befindes seddler med ønsker skrevet på. Ønsker der svæver, hvor vinden vil hen; Ønsker, der svæver, forbrænder. Engdahl beskriver nøjagtigt den følelse, når man sorger, hvor tomheden er ikke mere fyldt af tristhed, men hvor man fornemmer, at der kan være lettelse, selv frihed.

Musikken til denne svenske schlager blev skrevet af Benny Anderson – jo, Abbas skæg! Meget smukt, og en lille perle af en sang, lige tilfældigt fundet på tærsklen af det nye år.

Jeg ønsker jer alle et sundt, glad og tilfreds 2015!

Danmark Pinkode 1864 - Slagtebænk Dybbøl

Als je hard rijdt, ben je er zo doorheen - Dybbøl. Een voorstad (of voordorp) van Sønderborg,  een van de grotere steden in Zuid-Jutland. Op een heuvel zie je een molen met bijgebouwen aan je rechterhand, en iets daarvoor schansen aan je linkerhand. Daarna rijd je de heuvel af, het dorp in. Dit schansencomplex moest Denemarken binnenvallende troepen ervan weerhouden om island-hoppend van Als en Fyn op te rukken naar Kopenhagen op Sjælland.

Op 18 april 1864 ging dat gruwelijk mis. Na een beleg van tien dagen was het vlak voor tienen even stil. De sufgebeukte Denen, en de doodsbange Pruisen en Oostenrijkers, hoorden opeens de geluiden van de natuur. Vooral de leeuweriken, die het uitjubelden.
 
Maar toen barstte het kanongebulder weer los, en renden de Pruisen en Oostenrijkers op de Deense stellingen af. Aan het eind van de dag trokken de Deense troepen zich terug op het eiland Als. De Pruisen en Oostenrijkers (voorlopige, en later bleek definitief) hadden gewonnen.

Ook vandaag, honderdvijftig jaar later,  jubelden de leeuweriken, en suisde de koude wind. De Deense koningin Margrethe en andere hoogwaardigheidsbekleders huiverden onder hun dekentjes. De medailles rinkelden, de geweren klikten terwijl de erewachten keer op keer in de houding sprongen.

De herdenking begon met een militaire ceremonie buiten de schans, waar de massagraven liggen. Duizenden mensen hadden zich al eerder verzameld en wachtten ongeduldig om de spreekwoordelijke glimp van de koningin, de prinsen, enzovoorts op te vangen. De niet al te gezagsgetrouwe Denen kropen onder de touwen door om naast de fotograferende pers ook foto's te maken. Met moeite kreeg de politie ze weg.

De burgerherdenking vond plaats binnen het schansencomplex, dat nu een soort openluchttheater vormde. Duitse en Deense jongeren zongen, musiceerden en dansten samen, ten teken van de verzoening tussen de beide landen. En, het moet gezegd, dat deden ze heel fraai. Vooral het ballet van de Duitsers en Oostenrijkers trok de aandacht. Het begon met zwierende Matrix-jassen en geënsceneerde vechtpartijen, en mondde uit in een strippartij en een door mannen gevormde brug, waar twee kinderen overheen liepen en elkaar omhelsden.

Natuurlijk waren er ook speeches. Lijnen werden getrokken van toen naar nu: soldaten die de hoogste prijs betaalden, een oorlog die Denemarken tot op de dag van vandaag kenschetst, het moeilijke van verzoening, Denemarken en Duitsland als mogelijk voorbeeld voor Oekraïne en Rusland.

Maar ook details: Helle Thorning-Schmidt, de premier van Denemarken, die vertelt dat haar opa's vader bij Dybbøl had gevochten en het had overleefd - hij was wereldberoemd in haar familie. De koningin van Denemarken die ook bij de herdenking van de slag was in 1964, en die toen nog super-Deens was. Heel anders dan nu, waar het respect voor de minderheid voorop staat (zeggen ze).

En, veelzeggend detail: minister-president Torsten Albig, die het laatste deel van zijn speech in het Deens doet.

Kijk verder naar de plaatjes!

Koningin Margrethe kust haar zoon Joachim

Prinsgemaal Henrik kust zijn zoon Joachim

Koningin Margrethe heeft haar dekentje in de aanslag

Lintjes rechtleggen

De historische afdeling is er ook bij

Binnen de Koningsschans

Koningin Margrethe

Premier Helle Thorning-Schmidt

De Wapenbroederverenigingen

Aftocht

De Geschiedenis loopt op straat

Let op de marketentster!

Dybbøl Mølle

De vlag uit voor Basim!

Terwijl de Marokkanen-/Wilderskwestie heel Nederland in beslag nam, viel mijn oog op een berichtje op Facebook. Op een fragment uit een krantenartikel, om precies te zijn.

Basim is de vertegenwoordiger voor Denemarken op het Eurovisie Songfestival, zo werd twee weken besloten. Dit is zijn song, 'Cliché Love Song' heet het:

http://www.youtube.com/watch?v=KRHKkYrXSjM

Als je het mij vraagt, dekt de titel de lading van het liedje helemaal!

Hij is in Denemarken geen onbekende. Een aantal jaren geleden deed hij mee aan de Deense X-factor, maar in de kwartfinale werd hij weggestemd.

Afgelopen weekeinde stond er een stuk over hem in Information, een van de Deense landelijke kranten. Lezers konden Basim vragen stellen, en het stuk bestond uit een aantal van die vragen. Twee vragen uit het stuk gingen 'viral' in Denemarken, namelijk het stukje dat rapper Clemens op Facebook zette. In dat stukje staan twee vragen. De eerste luidt of Basim een mening heeft over journalisten die het wat vreemd vinden dat juist hij, met zijn Marokkaanse roots, Denemarken vertegenwoordigt op het Songfestival.

Daar heeft Basim niet echt een mening over. Hij is opgegroeid in Denemarken, heeft een Deens paspoort, ging naar een Deense school, dus... hoe Deens kun je zijn.

Maar de het antwoord op de tweede vraag is het leukste.

' Heb je als immigrant racisme ervaren in Denemarken?'

'Ik ben geen immigrant. Ik ben nog nooit verhuisd naar welk land dan ook.'

O, en dat dingetje met de vlag in het lied? Dat had-ie zelf verzonnen, zei hij in het stuk, want de Deense vlag, de Dannebrog, staat voor feest en gezelligheid. (ik schreef er al eens eerder over, hier)

Als dat geen superdeens antwoord is, dan weet ik het niet meer. Een van de meest voorkomende misverstanden over Denemarken namelijk is dat het overweldigende vlagvertoon zo nationalistisch is. Maar Denen zelf zien het als gezellig. De vlag is van het volk, en jij mag de vlag uithangen wanneer jij dat wilt. Dus als Basim er een feestje van wil maken, dan pakt-ie de Deense vlag. En niet zo'n kleintje ook.

Het klinkt als een uitgekookte mediastrategie, maar het zou me niks verbazen als hij dat ook echt zo vindt.

Of hij nou nooit de behoefte heeft om met een Marokkaans vlaggetje te zwaaien, vraag ik me dan af. Maar ja, dat is vast een immigrantenvraag...

Fake it til you can make it

... read my blog about being a fake Dane on Expat in Denmark: http://blog.expatindenmark.com/2013/12/12/playing-dane/

K¢tdag

Het begon ermee dat mijn printer het niet deed. Daarna stootte ik mijn teen tegen m'n koffer. Ik had ruzie met de huissleutel. En bij de SKAT (het Deense belastingkantoor) hadden ze geen parkeerplaatsen meer. Ik moest bij de belastingdienst zijn omdat we onze auto willen invoeren, en dat is best een ingewikkelde operatie.

Maar eenmaal binnengedrongen in het belastingkasteel aan de Lyseng Allee liep alles vanzelf. Immer geradeaus, nummertje trekken, binnen vijf minuten aan de beurt, adequate aanwijzingen bij het invullen van de 'blanketter' (=formulieren), ik had alles bij me wat ik moest laten zien - kortom, het parkeren duurde langer dan het bezoek aan het belastingkantoor zelf. Volgens de mevrouw achter de balie krijg ik binnen vijf tot zeven dagen een e-mail met een 'voorstel' van SKAT. Daarin vertellen ze hoeveel we moeten betalen om onze tien jaar oude Rode Schicht te mogen importeren. Dan moet ik nog een keertje terug om het geld te betalen en nummerplaten te laten maken, en dan is onze inburgering weer een stapje verder.

Wat vandaag echter een beetje zielig bleef hangen, was mijn taalles. Ik was er om me op te geven, en de eerste datum om me te laten testen is 29 september. En daarna mag ik meedoen aan de lessen. Zucht. Misschien had ik beter in bed kunnen blijven liggen vandaag. Aan de andere kant: dan weet je het maar.

Het goede nieuws achter al deze activiteiten is dat we onze CPR hebben. Zeg maar een BSN, maar met veel verderreikende, Big Brother-achtige implicaties. Zonder CPR kun je geen dvd huren, bankrekening openen (dus loon ontvangen), gratis taalles krijgen, kortom je kan niks.

Maar in de avond nam deze rotdag toch nog een positieve wending. Ik moest auditie doen voor het koor en dat ging goed. Wel een beetje hallucinant dat ik als voorzingstuk 'I Danmark er jeg f¢dt' heb gezongen: een vaderlandslievend lied waarin o.a. de schone Deense taal wordt bezongen - mijn moeders taal, zing je dan letterlijk. Geen wonder dat dirigent en andere beoordelaars een beetje zaten te grijnzen toen ik dit in zelfgeborduurd Deens kweelde. Ik ben nu dus officieel tweede alt, met kans op een tenorenplek. Je zou het niet geloven van zo'n dwerg maar ik heb een behoorlijk diepe zangstem.

En ja, om lid te worden van een koor heb je ook een CPR nodig :-)