Vlaggen op openbare gebouwen hangen
halfstok; iemand heeft roosjes gevlochten in het hek van het verlaten
Joodse kerkhof naast het stadhuis van Aarhus. Vanavond is daar een
herdenkingsplechtigheid.
Wat doet dat met je als buitenlander in
Denemarken? Ben Ik Een Deen? Moeilijk te zeggen. Aan de ene kant ja,
zoals iedereen opeens Charlie was, toen een paar dolgedraaide mannen
de redactie van Charlie Hebdo neerschoten en een kosher supermarkt
gijzelden.
Aan de andere kant: nee. Ik ben geen
Deen, hoewel Denemarken nu mijn thuis is, ik vrij overtuigend scheld
in het Deens, de Deense liederen uit het Højskolesangbog me zeer
lief zijn en mijn lievelingsrestaurant het oer-Deense Pinden is. Deen
zal ik ook nooit worden, en er zijn genoeg Denen die me daar op
zullen wijzen. En dat doet soms pijn. Want ik wil er wel bij horen,
voor zover dat lukt.
Denen hechten erg aan saamhorigheid.
Het Deense woord daarvoor, fællesskab, hoor je heel vaak. Niet
alleen in verband met Grote Gebeurtenissen, zoals nu, maar ook heel
alledaags zoals in verband met klussen die 'i fællesskab' geklaard
moeten worden: blad harken, opruimen, taart eten, en vooral: samen
koffie drinken. Koffie, kaarsjes en saamhorigheid, daarmee heb je
essentie van Deensheid wel te pakken.
Dus het verbaasde me niet dat premier
Helle Thorning-Schmidt opriep tot saamhorigheid. In een samenleving
die daaraan zo veel waarde hecht, is het extra pijnlijk als jou te
kennen wordt gegeven dat je er niet bij hoort. Nu volgt een
mededeling die niet populair klinkt: dat lot is veel buitenlanders in
Denemarken beschoren. Helemaal als je donker van huid en haar bent.
Je paspoort heeft dan geen betekenis.
Het zit 'm ook in de kleine nuances.
Waar premier Thorning-Schmidt praatte over Deense waarden, had
koningin Margrethe II het over de waarden waar Denemarken op is
gebouwd. Dat laatste klinkt veel prettiger. Vreemd hoe details opeens
worden uitvergroot als je een beetje opgewonden wordt.
Helle Thorning-Schmidt zei ook nog wat
anders. 'Angst mag geen wortel schieten. We moeten op elkaar passen.'
Dat laatste, dat hoor je ook vaak in
Denemarken. 'Pas nu godt på dig selv'. 'Vi må passe på hinanden'.
Let een beetje op jezelf. Laten we op elkaar passen. Of je nou een
Deen bent, een Charlie, of iets heel anders.
