Er jeg dansk?

Het is een koude grijze maandag. Je zou van minder een kater krijgen dan van de twee aanslagen die Kopenhagen hebben geraakt dit weekend.

Vlaggen op openbare gebouwen hangen halfstok; iemand heeft roosjes gevlochten in het hek van het verlaten Joodse kerkhof naast het stadhuis van Aarhus. Vanavond is daar een herdenkingsplechtigheid.

Wat doet dat met je als buitenlander in Denemarken? Ben Ik Een Deen? Moeilijk te zeggen. Aan de ene kant ja, zoals iedereen opeens Charlie was, toen een paar dolgedraaide mannen de redactie van Charlie Hebdo neerschoten en een kosher supermarkt gijzelden.

Aan de andere kant: nee. Ik ben geen Deen, hoewel Denemarken nu mijn thuis is, ik vrij overtuigend scheld in het Deens, de Deense liederen uit het Højskolesangbog me zeer lief zijn en mijn lievelingsrestaurant het oer-Deense Pinden is. Deen zal ik ook nooit worden, en er zijn genoeg Denen die me daar op zullen wijzen. En dat doet soms pijn. Want ik wil er wel bij horen, voor zover dat lukt.

Denen hechten erg aan saamhorigheid. Het Deense woord daarvoor, fællesskab, hoor je heel vaak. Niet alleen in verband met Grote Gebeurtenissen, zoals nu, maar ook heel alledaags zoals in verband met klussen die 'i fællesskab' geklaard moeten worden: blad harken, opruimen, taart eten, en vooral: samen koffie drinken. Koffie, kaarsjes en saamhorigheid, daarmee heb je essentie van Deensheid wel te pakken.

Dus het verbaasde me niet dat premier Helle Thorning-Schmidt opriep tot saamhorigheid. In een samenleving die daaraan zo veel waarde hecht, is het extra pijnlijk als jou te kennen wordt gegeven dat je er niet bij hoort. Nu volgt een mededeling die niet populair klinkt: dat lot is veel buitenlanders in Denemarken beschoren. Helemaal als je donker van huid en haar bent. Je paspoort heeft dan geen betekenis.

Het zit 'm ook in de kleine nuances. Waar premier Thorning-Schmidt praatte over Deense waarden, had koningin Margrethe II het over de waarden waar Denemarken op is gebouwd. Dat laatste klinkt veel prettiger. Vreemd hoe details opeens worden uitvergroot als je een beetje opgewonden wordt.

Helle Thorning-Schmidt zei ook nog wat anders. 'Angst mag geen wortel schieten. We moeten op elkaar passen.'

Dat laatste, dat hoor je ook vaak in Denemarken. 'Pas nu godt på dig selv'. 'Vi må passe på hinanden'. Let een beetje op jezelf. Laten we op elkaar passen. Of je nou een Deen bent, een Charlie, of iets heel anders.