Musik

Na het Songfestival vorig jaar bleven de Denen achter met een kater en een financiële tegenvaller van 77,4 miljoen Deense kronen (dat is ruim tien miljoen euro). Zou het daar aan liggen dat het Eurovisie Songfestival hier nu niet zo leeft? De manier waarop werd meegeleefd met Trijntje Oosterhuis (ik druk me neutraal uit) was tot in Denemarken te horen. Als je Nederlands verstond. Maar van de Deense bijdrage heb ik niets meegekregen. Ze kwamen trouwens ook niet door de halve finale...

Meer aandacht was er voor de Deense liederen-top vijftig. Afgelopen woensdag vond een concert plaats waarin de top-tien werd ontsluierd, georganiseerd door P2, de Deense radiozender voor klassieke muziek. Er kwamen schoolliedjes voorbij, Deense schlagers, en meezingers uit lang vervlogen tijden.

In Nederland is 'Kun je nog zingen, zing dan mee!' niet langer een begrip maar in Denemarken is samenzang nog springlevend. Stomverbaasd was ik, toen op de jaarvergadering van mijn zeilbootvereniging de leden opstonden en het clublied zongen/bromden/basten. Al die stoere baarden die met frisse tegenzin galmden dat het een aard had.

Samenzang in Denemarken is een geval apart. Het gebeurt veel en vaak. Er zijn veel scholen die de week, of soms zelfs de dag openen met samenzang. Het filmbedrijf Zentropa (doet er ook aan, en oefent zelfs – ik wist niet dat ze bestonden – begrafenisliederen! Bruiloften, verjaardagen en andere feesten worden vaak opgeleukt met een zelfgefabriekte tekst op de wijs van een bekend lied. Snel worden kopieën van de tekst rondgedeeld en hup, daar zingen ze weer.

Nu moet gezegd, dat het vooral de oudere generatie is die deze traditie in stand houdt. In mijn zeilclub, die eigenlijk een bejaardenclub is, houden de leden aan het eind en het begin van het seizoen 'standerhejsning'. De vlag van de vereniging (ook zoiets!) wordt elk half jaar vervangen door een nieuw exemplaar, en een verdienstelijk clublid krijgt het oude exemplaar (een vod, eigenlijk), plechtig overhandigd.

Waarna de de harmonicaspelers uithalen, de clubzangboekjes tevoorschijn komen en jong en oud (maar meestal oud) uit volle borst meezingen. En daarna zijn er worstjes en bier.

Het grappige is dat jongere Denen heel vaak niet meezingen, maar wel vinden dat het Deens is om het te doen. Het hoort bij de Deense identiteit. Er zijn verschillende soorten zangboeken, en het beroemdste is het Højskolesangbog. In Denemarken leefde sinds de negentiende eeuw, en leeft nog steeds, een traditie van volkshogescholen. Ook daar werd driftig gekweeld, en de liederen uit het begin van die periode behoren tot de klassiekers.

Veel van die liederen zijn oer-nationalistisch. Het is dus niet zo verwonderlijk dat de Denen dan ook fervent tegen het fascisme zongen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nou ja, niet zozeer tegen het fascisme als wel vóór Denemarken. Hele manifestaties werden het, vooral in Kopenhagen, waar grote groepen mensen bij elkaar kwamen en dan alle nationalistische tophits zongen terwijl de Duitsers ongemakkelijk toekeken.

Geheel naar verwachting stond in de Deense liederentopvijftig op nummer een de super-Deense hit (en het alternatieve volkslied) 'I Danmark er jeg født'. In Denemarken ben ik geboren, betekent het. Heel erg nationalistisch, en met tekst van niemand minder dan super-Deen Hans-Christian Andersen.

Nou is het een prachtig lied. Ik heb er zelf auditie mee gedaan toen ik lid werd van een koor. Maar het blijft raar om als buitenlander te zingen dat je in Denemarken geboren bent.

Mijn Deense lievelingslied is, op dit moment, een klassieker van de Deense componist Carl Nielsen. Die haalde de zesde plaats: 'Den danske sang er en ung blond pige' – het Deense lied is een jong blond meisje.

Tijdens het live uitgezonden concert waar de laatste tien toppers werden onthuld (luister vanaf 32:40) klonk het zo.

En in het gewone Deense leven klinkt het zo.

Samenzang, het heeft toch iets.