Symboolpolitiek

CORRECTIE (20/12/15) : Niet de hele wet is behandeld en aangenomen. De maatregel betreffende inname van waardevolle goederen wordt in januari 2016 in stemming gebracht. 

Juwelen en geld inpikken van vluchtelingen is dus (nog?) géén wet.

Vandaag behandelt de Folketing (het Deense parlement) de buitenlanderwet. Of liever, de vierendertig aanpassingen daarop. Ik word er misselijk van. Leest u even mee?

http://www.stm.dk/publikationer/Asylpakke_15/index.html

Ik pik er de ergste uit.

• De duur van de verblijfsvergunning voor erkende vluchtelingen wordt verkort van 5 naar 3 jaar, en de verlengingsduur wordt ook verkort.
• Familiehereniging voor vluchtelingen mag na drie jaar, i.p.v. één jaar
• De afgeschafte leges voor behandeling van verzoeken wordt weer ingevoerd
• Asielzoekers moeten voor hun eigen oponthoud betalen – niet voor de eerste negentig dagen, maar ook daarna
• Bagage van asielzoekers mag worden doorzocht op waardevolle zaken, en die waardevolle zaken mogen in beslag worden genomen bij wijze van eigen bijdrage – binnen de grenzen van het redelijke
• De tweewekelijkse toelage voor asielzoekers worden met tien procent verlaagd
• Mogelijkheden om zelf eten te kopen en te maken in een asielcentrum worden verminderd, er komen cafetaria's
• Afgewezen asielzoekers mogen van hun vrijheid worden beroofd
• De mogelijkheid van toetsing van de afwijzing door een rechter wordt ingekrompen

Ik vind het niet onredelijk dat van vermogende asielzoekers wordt gevraagd, dat ze zelf bijdragen aan hun levensonderhoud. Maar dat politie door de bagage van vluchtelingen mag woelen en daar horloges en sieraden uit mag plukken bij wijze van betaling, vind ik onfatsoenlijk.

Stel je voor. Je dwarrelt al maanden door Europa, je bezittingen passen in een plastic tasje, je mobiele telefoon (en oplader) vormen je gereedschap: om de weg te vinden, om contact te houden, om informatie te zoeken. Op je telefoon staan foto's van wat nu al een onherroepelijk verleden is. In je zak zit het zilveren slot van wat eens de familiebijbel/-Koran was. Of in je oren heb je de oorringen met topazen die je van je oma hebt geërfd.

Telefoon, slot of oorringen moet je inleveren. De kleine tastbare tekens die je verbinden met je land van herkomst worden je afgenomen. De geldwaarde weegt niet op tegen het nut en de gevoelswaarde, die deze spullen voor jou persoonlijk hebben. Het is een ontmenselijkende maatregel. Pesten voor gevorderden. De symbolische en persoonlijke waarde van een sieraad wordt geofferd ten gunste van symboolpolitiek.

En dat is nu wet. Waarin een klein land klein kan zijn.

Dagen derpå

Dagen derpå

Terwijl Nederland in de ban is van de-dag-voor, nl. Sinterklaas, is Denemarken in de ban van de-dag-erna ('dagen derpå'), nl. het referendum over het rechtsvoorbehoud.

Denemarken is wel volledig lid van de EU, maar heeft het recht om op bepaalde gebieden niet mee te doen, de zogenaamde 'voorbehouden', of wel 'opt-outs'. Die zijn: burgerschap (Denmarken erkent niet een mogelijk nog in te voeren Europees burgerschap), invoering van de euro, militaire samenwerking binnen de European Defence Agency en het Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid, en het rechtsvoorbehoud.

Dat rechtsvoorbehoud, daar ging het referendum over. Het houdt in dat Denemarken niet meedoet met Europese juridische samenwerking, en met samenwerking op gebieden die te maken hebben met binnenlandse politiek.

Nu heeft de vorige Deense regering besloten, dat het Deense rechtsvoorbehoud moest worden afgeschaft en dat er een nieuwe regeling zou komen, zoals Ierland en Engeland die ook hebben. Hierin kan het land per onderdeel kan beslissen of het aan nieuwe regelgeving gaat meedoen of niet – 'opt-in'. Tegelijkertijd besloot de regering om ook mee te doen aan een aantal verdragen en afspraken. Met name deelname aan Europol was nogal een heet hangijzer omdat, in het geval Denemarken níet meedoet, het land op achterstand van de andere EU-landen komt te liggen wat interne veiligheid betreft. Dit voorstel werd aangenomen.

Maar omdat het voorstel gaat over het afstaan van een deel van staatssouvereiniteit, is volgens de Deense grondwet een referendum verplicht.

Dat referendum was gisteren, en de Denen hebben 'nee' gestemd. Dat wil zeggen, 53,1% heeft 'nee' gestemd, en 46,9% 'ja'. Opkomstpercentage was 71,9%.

Wat betekent dit nu?

Voor Denemarken betekent het, dat het moeilijker wordt om mee te doen aan EU-samenwerking, zoals Europol. Het kán wel, maar dan moet Denemarken met alle EU-lidstaten afzonderlijk daarover een verdrag sluiten. En dat vergt nogal wat gedoe.

Voor de EU betekent het, dat het een motie van wantrouwen is, die andere lidstaten kunnen gebruiken als duwtje in de rug om niet langer meer mee te doen met de EU.

Maar als je vandaag de kranten leest, is er ook iets anders gebeurd: de politieke elite heeft een gevoelige afstraffing gekregen. EU heeft ook een afstraffing gekregen. Daarnaast is het een motie van wantrouwen aan het adres van de zittende (liberale) regering. De grote winnaars zijn de marxisten, de populisten en de ultra-liberalen.

Nou mocht ik niet stemmen, omdat ik geen Deen ben. Dan ben je toch wat minder gemotiveerd (of op z'n minst anders gemotiveerd). Het hele gebeuren ging ook een beetje aan me voorbij, omdat er relatief weinig over te vinden was in het nieuws. En: het is ingewikkeld! Pas nu ik dit blog schrijf, begrijp ik een beetje waar het om gaat – en zelfs daar ben ik nog niet helemaal zeker van.

Zelf zie ik het als een 'nee' van Denemarken aan de EU. En dat stemt me wat verdrietig. Als buitenlander is het altijd eng om te zien dat het land dat jou ontvangt de luiken sluit voor buitenlandse invloed.

Verder ben ik Europa-minded, en vind ik het jammer om te zien hoe een groot project dat zo veel heeft betekend en nog steeds veel betekent, zo vastloopt en zo onder vuur ligt.

Ook vind ik het naar om te zien hoe een volksraadpleging wordt gekaapt zodat mensen gaan stemmen op (of tegen) iets heel anders, dan op het kiesbiljet staat. Dat kapen is niet iets van kwaadaardige politici, of belangenverenigingen, of journalisten. Het is ook iets wat mensen zelf doen.

Het is griezelig om te zien hoe een democratisch instrument als het referendum, bedoeld als ontsnappingsluikje voor de dictatuur van de meerderheid, verwordt tot een verlenging van Facebook. Door 'ja' of 'nee' te stemmen, geef je een 'like' of een negatieve 'like'.

Er gaat iets fout met ons democratie-begrip. Dat is niet goed. Politiek is meer dan een 'like' per vier jaar. Democratie veronderstelt burgerschap. En burgerschap veronderstelt een gemeenschappelijke basis. Waar is die? Ik zie 'm niet zo. Dat ligt niet alleen aan de korte dagen en de lange nachten van dit seizoen.

Ik somber weer even in stilte door.

Prinsjesdag på dansk vis

Het parlementaire jaar is nu ook in Denemarken van start gegaan: de eerste dinsdag van oktober. Zeg maar twee weken later dan de Nederlandse Prinsjesdag. Maar evenzogoed versierd met Koninklijk Bezoek aan de Folketing (het parlement), een rede (door de premier, niet door de koningin) en hoera-geroep.

Maar het belangrijkste is wel dat de regering haar Finanslov (begrotingswet) voorlegt aan de Folketing. Hier geen krampachtig gemiezemuis over embargo's en lekkages. Vorige week al werd bekend dat de regering 4000 overheidsbanen wil verhuizen vanuit de hoofdstad naar De Provincie, of liever: naar 38 verschillende gemeentes verspreid over Denemarken. Of je het nu als pesterij of beleid moet zien, symboolpolitiek blijft het. In hoeverre gaat een stad als Grenå erop vooruit als er negen belastingambteraren heen verhuizen?




Een van de tradities in verband met de opening van het parlementaire jaar is dat het oudste parlementslid de vergadering mag inluiden. Met een belletje. De geachte afgevaardigde met deze taak is sinds enige tijd Bertel Haarder (Venstre = liberale partij), nu minister van Kerk en Cultuur, maar eerder van Onderwijs, van Integratie, van Binnenlandse Zaken - om er maar een paar te noemen. Ook was hij  Europaparlementslid van 1994 tot 2001. Bertel Haarder is behalve nestor ook een man met gevoel voor humor, en schudt wel eens een gedichtje uit zijn mouw.

In het volgende fragment heeft hij de begroting samengevat op rijm. Laat maar weten wie een vertaling nodig heeft :-)

Learning Danish without a school

Not all language learning happens in school. Actually, practising the language (the word points towards it) requires practice, and practical work. Still, paradoxically, my tips regarding learning Danish start with:

1. Go to school

Don't tell yourself that you dont't have time – make time. It's important. Especially women tend to push their needs aside for the practicalities of a household with children in a new country, but think of the warning you'll hear every time you are on board of an aeroplane: first put your own oxygen mask on, then help your children.

It's the same with learning Danish. If you are stranded in your house somewhere around Aarhus, no friends, grappling with daily life - which unfortunately contains more Danish than you can cope with -, how does that help your husband and children? See it as an investment, not only in your Danish life but also in the education of your children. They will learn from your example if you show resilience and a 'can do'-mentality.

2. Get a job

Another important one. It is good for your soul, because it is nice to be acknowledged for something you are good at. And people like to be useful – so do you. Also, you will be meeting people on a regular basis, so you can get used to their way of speaking Danish. Maybe some of them will become friends. You will learn to use a Danish vocabulary that is confined to your professional field, which is both surveyable and stimulating, because you can get things done without asking all the time 'Hvad siger du?' At the same time, you will learn some contemporay 'slang' Danish that will make you one of 'them'.

There's a big problem, though: it is really, really hard to find a job, let alone one in your field – whatever it is. Finding jobs in Denmark 'happens', mostly via informal ways. For this you need a network, and for a network you need Danish. Aaarrgh! To make things worse: almost all women work in Denmark, so a non-working woman stands out like a sore thumb. Your status is very, very low. Sometimes I feel like a parasite here, a lazy bitch spending her husbands money. Which is, of course, exactly what I am... for the moment, that is. Which is what I keep telling myself. Happiness is also self-delusion :-)

3. Get a voluntary job

If you can't get a real job, do voluntary work. It has all the advantages of a real job where selfrespect, acknowledgement, making friends and learning the language are concerned. And if you choose you voluntary job well, you will develop a network that may lead you to a paid job. Also, it will be appreciated by Danes around you that you make an effort to do your bit.

4. Pick up a hobby

Why not indulge yourself and pick up a hobby? Do something you really really love, something you are good at. Again, it is good for the soul, it is a great way to get to know people,(you have a hobby in common, that helps!), and to develop yourself.

You can also choose a hobby in a field that is totally alien but still attractive to you. I am a regular of OSAA, which is Aarhus hackspace, but I know very little about computers. But something tells me that OSAA is the place to be for me, and I trust that feeling, so every Tech Talk Tuesday (first Tuesday of the month) you can find me there, listening to presentations about computers and programming that leave me baffled. And the 'nørds' are extremely helpful and friendly – and maybe a bit baffled about my being there, too.

Or start out on a hobby that has been sleeping in your heart since you were a child. Since Aarhus lies on the sea, I started taking sailing lessons. Sailing is something I wanted to do since I was eleven, but somehow never got round to actually doing it – you know, life got in the way, as John Lennon said. But the opportunity to sail was created by Danish circumstances, and sailing has been more fun and satisfying than I ever expected it to be.

5. Make everything into a project

There are many, many ways of letting Danish into your life. Make your shopping list in Danish. If the plummer is coming around for repairs, look up the right words in a dictionary and make a 'shopping list' for him (or her), too. Listen to Danish radio programmes with your favourite music. That way you already have an idea of what they are going to say, so it will be easier for you to fill in the blanks. Watch the Danish television news. I liked watching DR Update (we called it 'Doctor' Update), because the transmission is repeated endlessly. Sadly, it is cancelled. But nothing keeps you from hitting the repeat button five times if you watch Danish television news on the internet . And after the fifth time, you will understand a little bit more.

6. Read, read, read

Read local newspapers, children's or girls' books. Use the public library. It's free if you have a residence permit, and especially the new public library in Aarhus, DOKK1,  is a sensation in and by itself. Watch childrens' DVDs, perhaps with your children. Watch Danish DVDs for grownups with Danish subtitles on, and see how much you can grasp. Watch English movies on Danish television with Danish subtitles.Use apps on your smartphone as pocket dictionaries. Start early with using Danish dictionaies, you'll outgrow the bilingual ones sooner than you might think. I recommend DDO - Den Danske Ordbog, a fantastic app and website. Be weary of Google Translate, it tends to give you English words if it cannot find the Danish ones.Also, find yourself an illustrated dictionary. It will hold all those specialised, jargon-like words that normal dictionaries don't have a place for, like smergellærred or udstødningsmanifold or kniglepind.

7. Sing

Learn Danish songs! It will endear you to Danes, and the combination of music and words has an uncanny way of finding its way into your brain. Singing will also help you with Danish pronunciation, or 'udtale'.

For the funny thing with Danish is that it doesn't sound like it is written. Basically, you leave out most of the consonants and just pronounce the vowels. But you have to 'think' the consonants while saying the vowels, otherwise you don't say the words right. In other words, consonants in Danish are like sexy lingerie under jeans and a jumper: you don't actually see it, but it's there and the effect is undeniable :-)

8. Make speaking and understanding into a game

See how long you can keep up your end of a Danish conversation without having to fall back on English. In the beginning you will get stuck in the first sentence, but very soon it will be two, three, four - you can probably measure your progress in weeks. And again, celebrate the moment you had a complete conversation in Danish, no matter how small. Or the first time you understood a joke. Or the first time you made a joke – in Danish. Or the first time you presented yourself in Danish, in public – at your children's school, at a small party with friends... the opportunities for this game are endless. There are many firsts because you are in a new environment. Make them work for you.

And once you have dreamt your first dream in Danish, celebrate! It is a sign that Danish has become a part of you, and it means that from then on learning will be easier.

9.  Cherish your own language
Let no one tell you that everything has to be Danish now. Your own language is the fundament on which your Danish is being built, and it needs love and care, too.Also, it will greatly contribute to your well-being if you can relax and enjoy the things and sounds and smells of home - including your language.

10. Finally: don't be afraid to say the magic words

These are: 'Kan du hjælpe mig?' If you appeal for help, nine out of ten people will react positively. It really works! Even in English! But do try it in Danish first, and see how far you get...

Flash Guide to Aarhus for Ellen and Olga

Yesterday, the first meetup after the summer of the University International Club of Aarhus University took place in ARoS. Twelve expats in Aarhus (among which two Danes) were there and shared fun and information.

With two women, Olga and Ellen, I embarked on a conversation about finding work in Aarhus. I promised to send some links to them. Later, I thought 'Why not share it on my blog, so others can read it, too?'

So here goes. Feel free to add your suggestions in the comments, and I'll add them to this list.

Organisations and groups that are helping newcomers in Aarhus

International Community
Sponsored by Aarhus Municipality and Erhverv Aarhus, of which the latter is the organisation of entrepreneurs in Aarhus, it goes out of its way to make your 'landing' in Aarhus as smooth and informative as possible. They know all about the practicalities of settling in, and if they don't, they have a network to help you along. They also organise events for socialising among expats.

UIC - University International Club
Is the social branch of the International Center of Aarhus University. It meets weekly and organises presentations and (informative) events about all things Danish. A big plus is that internationally minded Danes are joining, too, so you can tap their minds on the weirdest questions, like how to find a good Peugeot garage, where is a good jeweller, who is a good child-psychologist that works in English ...
Furthermore, it organises an International Playgroup, and Language Buddies for learning Danish - look here for more UIC-activities

Meetup Aarhus - Aarhus Internationals
Is an international concept for expats finding each other abroad - they also organise events.

InterNations
Is a network I haven't explored.

Arriving in Denmark and being an expat

ExpatinDenmark.com
Is the digital, national version of International Community, so to speak :-) Good for a broader perspective. they also go 'on tour' and organise events in denmarks bigger cities, often in co-operation with, in Aarhus' case, International Community.

Your Danish Life
Is a magazine, both digital and on paper, about building up your Danish life in Denmark. Available at the 7-Eleven at the main train station, and at Kristian Møller Boghandel on Store Torv (this bookshop also has a good English section)

A blog I particularly like is Life in Aalborg


Learning the language

Lærdansk
Is the place to start your Danish lessons. It's free for every newcomer who has a residence permit. Sadly, they have a waiting list of eight weeks! So much for hitting the ground running...
Lærdansk also teaches courses at the university campus, especially aimed at university employees. So without having to trek around the city, you can follow a Danish language course right after work. Hard, but worth the investment. See also UIC Language Buddies.

Once I gave a presentation about learning Danish - I have copied here the (shortened) blog version.


Finding work

WorkinDenmark organises workshops where you can rewrite your CV and cover letter the Danish way. These are very useful, not in the least because they also explain how the Danish labour market works.

Job Center is the first place you will be sent to when looking for work. More often than not, they'll tell you to start learning Danish first. their website is in Danish only, too. True, learning Danish is almost a job in itself, but in my opinion it is a bit sad that momentum goes out of your career by moving over here. Also, it's not true. There are foreigners who have found jobs in Denmark while speaking English mostly. This is not only because there are workplaces where the working laguage is English, but also because it is a matter of offer and demand. If you have special talents and competences, there is always a solution. Finally, the Danish authorities are very keen on people finding work, and there are special arrangements for foreigners, too. Ask for it. Even in English.

The way to find a job in Denmark is through your network. Anybody can be part of your network: your tennis partner, your neighbour, someone in your language class, the mother of your daughter's friend in school, people you meet at Aarhus Meetup socials... Be aware of that, and start thinking like a networker - seeing opportunities for others in your network.

Also, find professional networks in your field. You can also join The Bridge Project, a network group of foreigners in Aarhus trying to find work. See also The Bridge Project (TBP) on LinkedIn (you'll have to join the group first, though) and The Bridge Project on Facebook (public)

Also, consider joining service clubs like Lions or Rotary. There is a special International Rotary Aarhus Chapter, where the main language is English.

Another interesting network is AarhusToastmasters


Starting your business

For many newcomers, starting up a business can be a good plan. If you want to offer translation and editing services (an option for many native English-speaking expats), being a 'selvstændig' (independent = freelancer) makes sense.

But you can also explore this trail in order to find out for yourself, what you have on offer. Thinking of yourself as a 'shop' or business can unleash a creativity that is helpful for defining your Unique Selling Points :-)

Startvækst Aarhus  has an English website and offers support in English, too. Sometimes there are mentor schemes, where you get assigned a mentor who can be your sparring partner. Furthermore, they organise networking events, too.

The StartUp Digest has also a lot of networking events on offer. You can tailor it to your own needs and preferences.


Where to find Real Danish People to be friends with?
So far, most of the links are to expat-community activities. If you want to make friends with Danes, you have to venture out to where they are. But that's another story :-)

Again, if you think that there are links and activities lacking in this overview, feel free to comment and I'll add your suggestion!

Folketingsvalget 2015 - real-life Borgen

Vanochtend heeft premier Helle Thorning-Schmidt verkiezingen uitgeschreven voor het Deense parlement. Op 18 juni, een donderdag, mogen de Denen naar de stembus. Tot 16 juni mogen ze per brief stemmen. En je kunt ook thuis stemmen, als je het huis niet uitkunt en het op tijd aanvraagt.

Vanochtend voor negenen hingen de jongens en meisjes van de jeugdafdelingen van de Deense politieke partijen al in de lantaarnpalen. Al autorijdend zag ik ze, maar ik had geen tijd om foto's te maken. Het is een sport om zo snel mogelijk je plakkaten op goed zichtbare plekken te hangen. De binnenstad, bruggen en uitvalswegen zijn het populairst. Met militaire precisie zijn routes en auto's en niet te vergeten plakkaten op hardboard en tie-wraps in voldoende hoeveelheden gepland.

Alleen mag dat pas nadat de premier de verkiezingsdatum officieel heeft bekend gemaakt. En dat deed ze pas om tien uur 's ochtends. Voor elk te vroeg opgehangen plakkaat kan de politie veertig kronen in rekening brengen. Of dat ook gebeurt, is een volstrekt willekeurige zaak – en voor veel mensen reden om boos te worden over politici die de hand lichten met regels die ze nota bene zelf hebben gemaakt. Waar moet het heen met de wereld....

Dit weekeinde ging het gerucht al dat de verkiezingen snel zouden worden uitgeschreven. Gisteren kwam de regering met een investeringsvoorstel voor 'welvaart' (kinderen, bejaarden gezondheidszorg) – én kwamen de vismænd van de Economische Raad met het verheugende bericht, dat het goed gaat met de economie. En in lijn daarmee voeren de sociaal-democraten verkiezingscampagne: investeren in de Deense welvaart.

Coalitiegenoten van de partij Radikale Venstre (soort D66) voeren pikant genoeg campagne met verlaging van belastingen.

Grootste oppositiepartij Venstre, onder leiding van Lars Løkke Rasmussen, voert campagne om de overheidsuitgaven niet te vergroten, en vindt dat het moet lonen om te werken. Met andere woorden: de uitkeringen zijn te hoog.

SF, Socialistisk Folkeparti, die eerder uit de regeringscoalitie is gestapt, voert juist campagne om de uitkeringen te beschermen.

De andere grote oppositiepartij Dansk Folkeparti voert op twee punten campagne: een streng buitenlandersbeleid en een vluchtelingenstop, en behoud van de Deense welvaartsstaat.

Er doen ook nieuwe partijen mee aan de verkiezingen, waaronder Alternativet (Het Alternatief). Voor hen komen de verkiezingen nét iets te vroeg, ze zijn nog niet helemaal klaar met de voorbereidingen, zei kandidaat Julius G. Grantzau: 'Het is voor ons ook de eerste keer, vandaar!'

De grote onderwerpen worden de verdere ontwikkeling (of afbouw) van de verzorgingsstaat, en het buitenlanderbeleid. Vooral dat laatste bekijk en beluister ik met argusogen, al mag ik niet stemmen.

De komende drie weken is het dus een drukte van jewelste, een soort volksfeest bijna. Vanavond het eerste lijsttrekkersdebat. Real-life Borgen, jongens. Ik verheug me!

Tømmermænd

Der größte Feind des Menschen wohl,

das ist und bleibt der Alkohol.
Doch in der Bibel steht geschrieben:
„Du sollst auch deine Feinde lieben.“

Een gedichtje dat ik mijn vader af en toe hoorde uitspreken op gezellige feesten. Voor dat u denkt dat mijn vader een dronkenlap is: nee. Hij houdt van lekkere wijn, niets meer en niets minder.

Ik sta wat ambivalent tegenover alcoholgebruik. En al helemaal tegenover de Deense alcoholcultuur.. Toen we net in Aarhus waren, woonden we in een keurige, rustige, bijna saaie en stille wijk, waar de rust echter elke vrijdag- en zaterdagnacht wreed werd verstoord door lallende Denen die naar huis zwalkten onder het het voetballen met lege blikjes en het hier en daar kapotsmijten van flessen. Waar je de volgende dag dan weer om heen moest slalommen met je fiets. Nee, echt leuk.

Tegelijkertijd betrap ik mezelf erop dat ik geregeld rare teksten uitkraai als 'ja, laten we lekker dronken worden, laten we 'm flink raken, laat de kurken knallen, de champagne bruisen en het bier vloeien' terwijl ik het juist helemaal niet leuk vind om dronken te zijn. Een van de weinige gevallen waarin de weg ernaartoe leuker is dan de eindbestemming. Want het is wel leuk om een beetje aangeschoten te zijn, moet ik eerlijk bekennen.

Maar dronkenschap zit er zo ingeramd als uitdrukking voor gezelligheid dat ik me er, vreemd genoeg, niet aan kan onttrekken.

Bij de Denen zit de combinatie gezelligheid-dronkenschap vast verankerd in de volksaard, lijkt het. Een paar voorbeelden: ik hoorde een vriend zeggen dat een avond zo leuk was geweest omdat een van de anderen heel erg dronken was geworden. In de krant las ik een stukje over een vrouw die vertelde waarom ze het liefst witte wijn dronk: daar werd je zo fijn dronken van. Meerdere malen heb ik in de middag electriciens en loodgieters over de vloer gehad, die glimlachend en gehuld in een lichte alcoholwalm aan de slag gingen. Het toppunt was toch wel dat in een lesboek van de taalschool een stuk stond over de kater (en dan bedoel ik niet een katachtige), waarin omstandig werd uitgelegd wat je moest drinken om katerverschijnselen te vermijden. Gek genoeg kwam de meest voor de hand liggende remedie, niet zuipen, niet in het rijtje voor. Overigens is het Deense woord voor kater tømmermænd. Je zou denken: timmerman. Maar dat is weer een tømrer. Bron voor misverstanden als je uit Nederland komt!

Maar ik dwaal af.

Naar aanleiding van dat stukje in het lesboek bereidde ik een spreekbeurt voor en begon ik het beter te snappen. Ten eerste drinken Denen inderdaad om dronken te worden, niet per se omdat ze de alcohol lekker vinden (dat is trouwens wel mooi meegenomen, maar niet het doel). Ten tweede is het zo dat sinds een jaar of dertig, veertig, twee drinkculturen elkaar overlappen. De Deense drinkcultuur was die van bier bij de lunch voor het werkvolk, en snaps op hoogtijdagen voor iedereen. Het bier, dat was 'klein bier' en daar hoefde je niet starnakelbezopen van te raken, zielige gevallen daargelaten. Snaps, dat was voor hoogtijdagen en dan dronk je je een roes. Er hangt ook een romantisch waas van de stoere Viking omheen die, na Dorestad, Lindisfarne of een andere onschuldige stad te hebben platgebrand, eens lekker ging rieleksen op Vikingse wijze door middel van bruut alcoholmisbruik. Work hard, play hard.

De meditterrane drinkcultuur van elke dag wijn voor iedereen kwam in zwang tijdens de jaren zestig, en die ging een monsterverbond aan met de Deense drinkcultuur van 'drinken om de roes', dat is de verklaring voor de hedendaagse Deense alcoholconsumptie. Wat trouwens niet helemaal klopt, want het dagelijks bier was al een vast onderdeel van het Deense menu. Maar ja, als je wijn van dertien procent achterover giet als ware het bier van vijf procent, dan wil het dronken worden wel snel lukken.

In de loop der tijd heb ik mijn vragen voorgelegd aan allerlei soorten van Denen, en veel van hen zeggen dat het iets is dat bij jongerengedrag hoort. En dat klinkt niet onlogisch.

Maar dat geldt ook voor Nederland en Engeland, waar je straalbezopen voetbalfans en, in het Nederlandse geval, zuipketen voor jongeren hebt.

Er is een verschil, maar ik ben er nog niet achter.

Musik

Na het Songfestival vorig jaar bleven de Denen achter met een kater en een financiële tegenvaller van 77,4 miljoen Deense kronen (dat is ruim tien miljoen euro). Zou het daar aan liggen dat het Eurovisie Songfestival hier nu niet zo leeft? De manier waarop werd meegeleefd met Trijntje Oosterhuis (ik druk me neutraal uit) was tot in Denemarken te horen. Als je Nederlands verstond. Maar van de Deense bijdrage heb ik niets meegekregen. Ze kwamen trouwens ook niet door de halve finale...

Meer aandacht was er voor de Deense liederen-top vijftig. Afgelopen woensdag vond een concert plaats waarin de top-tien werd ontsluierd, georganiseerd door P2, de Deense radiozender voor klassieke muziek. Er kwamen schoolliedjes voorbij, Deense schlagers, en meezingers uit lang vervlogen tijden.

In Nederland is 'Kun je nog zingen, zing dan mee!' niet langer een begrip maar in Denemarken is samenzang nog springlevend. Stomverbaasd was ik, toen op de jaarvergadering van mijn zeilbootvereniging de leden opstonden en het clublied zongen/bromden/basten. Al die stoere baarden die met frisse tegenzin galmden dat het een aard had.

Samenzang in Denemarken is een geval apart. Het gebeurt veel en vaak. Er zijn veel scholen die de week, of soms zelfs de dag openen met samenzang. Het filmbedrijf Zentropa (doet er ook aan, en oefent zelfs – ik wist niet dat ze bestonden – begrafenisliederen! Bruiloften, verjaardagen en andere feesten worden vaak opgeleukt met een zelfgefabriekte tekst op de wijs van een bekend lied. Snel worden kopieën van de tekst rondgedeeld en hup, daar zingen ze weer.

Nu moet gezegd, dat het vooral de oudere generatie is die deze traditie in stand houdt. In mijn zeilclub, die eigenlijk een bejaardenclub is, houden de leden aan het eind en het begin van het seizoen 'standerhejsning'. De vlag van de vereniging (ook zoiets!) wordt elk half jaar vervangen door een nieuw exemplaar, en een verdienstelijk clublid krijgt het oude exemplaar (een vod, eigenlijk), plechtig overhandigd.

Waarna de de harmonicaspelers uithalen, de clubzangboekjes tevoorschijn komen en jong en oud (maar meestal oud) uit volle borst meezingen. En daarna zijn er worstjes en bier.

Het grappige is dat jongere Denen heel vaak niet meezingen, maar wel vinden dat het Deens is om het te doen. Het hoort bij de Deense identiteit. Er zijn verschillende soorten zangboeken, en het beroemdste is het Højskolesangbog. In Denemarken leefde sinds de negentiende eeuw, en leeft nog steeds, een traditie van volkshogescholen. Ook daar werd driftig gekweeld, en de liederen uit het begin van die periode behoren tot de klassiekers.

Veel van die liederen zijn oer-nationalistisch. Het is dus niet zo verwonderlijk dat de Denen dan ook fervent tegen het fascisme zongen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nou ja, niet zozeer tegen het fascisme als wel vóór Denemarken. Hele manifestaties werden het, vooral in Kopenhagen, waar grote groepen mensen bij elkaar kwamen en dan alle nationalistische tophits zongen terwijl de Duitsers ongemakkelijk toekeken.

Geheel naar verwachting stond in de Deense liederentopvijftig op nummer een de super-Deense hit (en het alternatieve volkslied) 'I Danmark er jeg født'. In Denemarken ben ik geboren, betekent het. Heel erg nationalistisch, en met tekst van niemand minder dan super-Deen Hans-Christian Andersen.

Nou is het een prachtig lied. Ik heb er zelf auditie mee gedaan toen ik lid werd van een koor. Maar het blijft raar om als buitenlander te zingen dat je in Denemarken geboren bent.

Mijn Deense lievelingslied is, op dit moment, een klassieker van de Deense componist Carl Nielsen. Die haalde de zesde plaats: 'Den danske sang er en ung blond pige' – het Deense lied is een jong blond meisje.

Tijdens het live uitgezonden concert waar de laatste tien toppers werden onthuld (luister vanaf 32:40) klonk het zo.

En in het gewone Deense leven klinkt het zo.

Samenzang, het heeft toch iets.

Kongetro

Vorige maand vierde koningin Margrethe van Denemarken haar vijfenzeventigste verjaardag met pracht en praal, en normaal zou ik daar een vrolijk blogje over hebben geschreven. Maar het weekend daarvoor schoot, zoals de Denen dat zo fraai zeggen, mij de koffie verkeerd in de hals toen ik het interview met haar las in Berlingske Tidende.

Ze zei dat buitenlanders zich moeten voegen naar wat in grote trekken de gewoonten zijn in Denemarken.

Ze zei ook, dat de Denen eisen moeten stellen aan buitenlanders, in elk geval de eis dat buitenlanders zich moeten verdiepen in het land waar ze terecht zijn gekomen. Dat het gaat om verwachtingen.

En tenslotte zei ze dat ze met de kennis van nu, de dingen die ze eerder in haar koninginnecarrière had gezegd over buitenlanders, niet zo zou hebben gezegd.

Het meest opmerkelijke dat ze daar over heeft gezegd nemen veel Denen haar nog steeds kwalijk, maar ik vond het geweldig stoer:

“En dan komen wij met onze 'Deense humor', met kleine wijsneuzige opmerkingen, we ontvangen ze koeltjes, en dan zijn we niet ver verwijderd van pesterij en erger. Dat hoort niet.”

“Så kommer vi med vores "danske humor" og små dum-smarte bemærkninger, så møder vi dem med kølighed, og så er der ikke langt til chikane og grovere metoder. Det kan vi ikke være bekendt.”

Dat was haar bijdrage aan het integratiedebat in 1984.

Dat nam ze dertig jaar na dato terug.

Eisen

Diep, diep teleurgesteld was ik. Ik wist niet dat ik zo koningsgezind was, maar klaarblijkelijk had ik ook verwachtingen - net zoals Denen verwachtingen hebben over buitenlanders. De koningin die ik tot dan toe had aangezien voor een kosmopolitische vrouw, zelf van (half-)buitenlandse afkomst (haar moeder was Zweedse), met een Franse man en twee zoons die een Australische en een Franse hebben getrouwd, huilde uiteindelijk mee met de nationalistische wolven in het Deense bos.

Wat stoort me er nou zo aan?

Ten eerste dat ze zich aansluit bij wat andere politici, Helle Thorning-Schmidt van de sociaal-democraten voorop, zeggen: we moeten eisen stellen aan buitenlanders!

Daar is op zich niets mis mee. Sterker nog, het stellen van eisen is juist goed, want dat betekent dat je a) de wederpartij serieus neemt en b) verwacht dat de wederpartij dat redelijkerwijs ook voor elkaar kan krijgen.

Maar aan de andere kant is die eis een holle frase die niet concreet is. Uit de echoput van pre-verkiezings-Denemarken komt een geluid naar voren, waaruit je kunt opmaken dat het oké is om eisen te stellen aan buitenlanders. Wat de eis inhoudt, doet er niet zo toe. Het gaat erom dat je kunt eisen. Als Deen.

Misschien ben ik nu ten prooi gevallen aan immigrantenparanoia, maar dit vind ik doodeng. Ik kan me de ongein op de werkplek al voorstellen. “Dit moet jij doen, omdat ik Deen ben in Denemarken en ik eisen aan jou kan stellen. Ah nee joh, grapje. Deense humor! Maar je moet het wel doen hoor, wat ik net zei. Nee, grapje! GRAPJUHHH! Kan je niet tegen een gebbetje dan? Je moet niet alles zo letterlijk nemen... die buitenlanders ook, altijd zo lichtgeraakt...”

Zucht.

Ik kan er met mijn verstand niet bij dat verstandige vrouwen zoals koningin Margrethe en premier Thorning-Schmidt (ook getrouwd met een buitenlander trouwens, de Brit Stephen Kinnock – inderdaad, de zoon van ex-Labourleider Neil Kinnock) zich voor dit soort xenofobe ongein laten lenen.

Dum-smart

En wat me verder enorm van koningin Margrethe tegenvalt is dat ze dus haar 'dum-smarte'-uitspraak terugneemt. Dat vond ik nou zo'n stoere stelling: je ziet in dat iets typisch Deens, die humor dus, integratie in de weg kan staan. En dat je er goed aan zou kunnen doen om dat aspect van je Deensheid wat naar omlaag bij te stellen, als handreiking.

Dat ze juist die uitspraak terugneemt, juist in verkiezingstijd, vind ik, sorry hoor Majesteit, laf.

Als je er een beetje over nadenkt is het hele buitenlanderdebat laf. Het gaat over 11,1 procent van de bevolking, waarvan het overgrote deel geen stemrecht heeft en een onbekend deel de taal niet (voldoende) spreekt om deel te nemen aan het maatschappelijke debat – over henzelf. En de rest van de bevolking kan roepen waar het zin in heeft, want iedereen is wel eens een buitenlander tegengekomen. Kortom, het niveau is niet om over naar huis te schrijven – al doe ik dat nu wel.

En 'thuis' is het al niet veel beter, helaas. Vluchten kan niet meer.

Ik word voorlopig geen republikein, maar mijn koningsgezindheid is flink gedaald.

Er jeg dansk?

Het is een koude grijze maandag. Je zou van minder een kater krijgen dan van de twee aanslagen die Kopenhagen hebben geraakt dit weekend.

Vlaggen op openbare gebouwen hangen halfstok; iemand heeft roosjes gevlochten in het hek van het verlaten Joodse kerkhof naast het stadhuis van Aarhus. Vanavond is daar een herdenkingsplechtigheid.

Wat doet dat met je als buitenlander in Denemarken? Ben Ik Een Deen? Moeilijk te zeggen. Aan de ene kant ja, zoals iedereen opeens Charlie was, toen een paar dolgedraaide mannen de redactie van Charlie Hebdo neerschoten en een kosher supermarkt gijzelden.

Aan de andere kant: nee. Ik ben geen Deen, hoewel Denemarken nu mijn thuis is, ik vrij overtuigend scheld in het Deens, de Deense liederen uit het Højskolesangbog me zeer lief zijn en mijn lievelingsrestaurant het oer-Deense Pinden is. Deen zal ik ook nooit worden, en er zijn genoeg Denen die me daar op zullen wijzen. En dat doet soms pijn. Want ik wil er wel bij horen, voor zover dat lukt.

Denen hechten erg aan saamhorigheid. Het Deense woord daarvoor, fællesskab, hoor je heel vaak. Niet alleen in verband met Grote Gebeurtenissen, zoals nu, maar ook heel alledaags zoals in verband met klussen die 'i fællesskab' geklaard moeten worden: blad harken, opruimen, taart eten, en vooral: samen koffie drinken. Koffie, kaarsjes en saamhorigheid, daarmee heb je essentie van Deensheid wel te pakken.

Dus het verbaasde me niet dat premier Helle Thorning-Schmidt opriep tot saamhorigheid. In een samenleving die daaraan zo veel waarde hecht, is het extra pijnlijk als jou te kennen wordt gegeven dat je er niet bij hoort. Nu volgt een mededeling die niet populair klinkt: dat lot is veel buitenlanders in Denemarken beschoren. Helemaal als je donker van huid en haar bent. Je paspoort heeft dan geen betekenis.

Het zit 'm ook in de kleine nuances. Waar premier Thorning-Schmidt praatte over Deense waarden, had koningin Margrethe II het over de waarden waar Denemarken op is gebouwd. Dat laatste klinkt veel prettiger. Vreemd hoe details opeens worden uitvergroot als je een beetje opgewonden wordt.

Helle Thorning-Schmidt zei ook nog wat anders. 'Angst mag geen wortel schieten. We moeten op elkaar passen.'

Dat laatste, dat hoor je ook vaak in Denemarken. 'Pas nu godt på dig selv'. 'Vi må passe på hinanden'. Let een beetje op jezelf. Laten we op elkaar passen. Of je nou een Deen bent, een Charlie, of iets heel anders.

Bordjes

De bordjes worden verhangen in Denemarken, en dat gaat niet zonder slag of stoot.

In de Zuid-Deense stad Sønderborg kreeg de plaatselijke Føtex (een soort Albert Heijn) de volle laag omdat ze de euvele moed hadden gehad om een bordje in het Arabisch op te hangen in hun winkel.

Uit Ekstrabladet: http://ekstrabladet.dk/nyheder/samfund/df-ordfoerer-arabisk-foetex-skilt-er-et-knaefald-for-islam/5410051

Op alle kleding in het assortiment wordt een korting van 40% gegeven aan de kassa, staat er.

'We doen dat omdat op nog geen driehonderd meter van dit filiaal een opvangcentrum is voor net aangekomen Syrische vluchtelingen. Natuurlijk lezen die nog geen Deens, dus we dachten dat we ze zo van dienst konden zijn', zegt de woordvoerder van Dansk Supermarked, het moederconcern van Føtex.

Maar heel wat Denen maken zich er enorm boos om. Martin Henriksen, integratiewoordvoerder van Dansk Folkeparti, vindt het een knieval voor de toenemende islamisering van Denemarken. 'Met zo'n bordje geef je aan, dat als jij geen Deens wilt leren, de Deense samenleving zich wel aanpast, en dat deugt niet' zei hij tegen journalist Christian Kloster van Ekstrabladet. 'Wij vinden dat er een grens is aan hoe ver je anderstalige klanten tegemoet moet komen uit economische overwegingen. Bedrijven hebben ook een verantwoordelijkheid voor hoe de samenleving zich ontwikkelt. Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die om die reden niet meer bij Føtex boodschappen willen doen.'

Maar zo'n bordje, voor mensen die een vreselijke tijd achter de rug hebben en hier nog maar net zijn, probeerde de journalist nog. 'We vinden dat deze vluchtelingen helemaal niet in Denemarken horen te zijn, hun cultuur verschilt te veel van de onze', luidde het antwoord.

Dansk Folkeparti ligt een beetje onder vuur de laatste tijd. Er is een nationaal-conservatieve partij in oprichting, Dansk Samling, en die zou kunnen rekenen op bijna dertien procent van de Deense stemgerechtigden. Vooral het buitenlanderbeleid kan wel wat strenger, vinden ze.

Nu vond die opiniepeiling toevallig een dag na de aanslag op Charlie Hebdo plaats, dus dat kan ook een verklaring voor dat felle buitenlanderstandpunt zijn. Feit blijft dat Dansk Folkeparti concurrentie krijgt ter rechterzijde, en dat nog wel in een verkiezingsjaar. Dansk Samling hoopt dat verkiezingen niet vóór april worden uitgeroepen, want pas in april verandert de wetgeving die het stichten van een nieuwe politieke partij regelt. Nu moeten steunverklaringen voor de nieuwe partij nog met pen en papier en, niet onbelangrijk, met heel veel portokosten worden ingezameld. Na april kan dat electronisch en dus veel goedkoper.

Kritik nej tak

Maar ter rechterzijde rommelt het ook nog op andere manieren. De laatste tijd zijn er artikelen verschenen waarin mensen vertelden hoe ze niet werden toeglaten als partijlid, omdat ze zich in het verleden kritisch over de partij hadden uitgelaten. Dansk Folkeparti heeft geen behoefte aan. De voorganger van Dansk Folkeparti, de Fremskridtsparti, waar Pia Kjærsgaard ook een rol in speelde, was op die manier gestrand. Met strakke partijdiscipline probeert de leiding kritiek te voorkomen.

Een ander geval was een man die half Noors is, in Denemarken woont en werkt (bij het leger zelfs) en lid wilde worden van DF. Kon niet, want hij is geen Deens staatsburger en om lid te zijn van DF moet je Deens staatsburger zijn.

Op DF stemmen mag wél zonder Deense pas. Is dat niet een beetje raar, vroegen de journalisten van Berlingske Tidende aan Peter Skaarup. Maar die vond dat niet raar: 'Je kunt eisen stellen aan je leden, en een van die eisen is dat je Deens staatsburger moet zijn.'

Maar om Deens staatsburger te worden moet je je actief in het verenigingsleven bewegen, is een eis van DF, zeiden de journalisten. Is het dan niet een beetje raar dat dat uitgerekend bij jullie niet kan? Dat vond Skaarup nog steeds niet raar.

De Noorse man vond dat wel raar. 'Je kunt als Scandinaviër je dienstplicht in een ander land vervullen dan je eigen, en ik heb Denemarken gekozen. Ik vind het problematisch dat een partij wel de stemmen van buitenlanders wil hebben, maar hen niet als lid wil opnemen.'

Je mag hopen dat deze episode de Noor heeft geleerd, dat hij een bordje voor z'n kop heeft gehad. Een bordje met 'Forbudt' erop geschreven. Als het niet zo triest was, zou je erom kunnen lachen.