Ministerrokade

Dinsdag 28 januari stond ze nog sneeuw te vegen voor haar huis.

Twee dagen later vielen er ernstige gaten in haar kabinet., en nam het puinruimen andere vormen aan. Zo bevond Helle Thorning-Schmidt, premier van Denemarken, zich weer eens in een real-life Borgen-scenario.

Het begon in oktober 2013, toen niemand het nog door had. Toen nam de regering zich voor om een minderheidsbelang in DONG Energy te verkopen aan Goldmann Sachs, de Amerikaanse investeringsbank. Maar afgelopen week bleek dat een aantal leden van de kleinste colitiepartij, SF (Socialistisk Folkeparti, een soort Groen Links) daar helemaal niet blij mee waren.

Veel andere Denen trouwens ook niet. De regeringsverantwoordelijkheid ging SF toch al niet gemakkelijk af. Veel SF'ers hadden last van het Calimero-gevoel: 'Zij zijn groot en ik is klein, en het is NIET eerlijk. O nee!

Het werd er niet beter op toen in september Villy Søvndal, de SF-voorman, afzag van het partijleiderschap en die rol uiteindelijk toeviel aan Annette Vilhelmsen. Haar verkiezing was niet unaniem. Ze is het gezicht van de oudere, linksere partijmensen terwijl de jonge aanstormende talenten - Astrid Krag, Jonas Dahl en Ida Auken - de gezichten zijn van de meer pragmatische rechtervleugel.

Overigens vraag ik me wel eens af hoe een partij het in z'n hersens haalt om er, zo klein als die is, er nog vleugels op na te houden ook. Maar dit terzijde.

Een maand geleden werd Annette Vilhelmsen het middelpunt van een controverse omdat ze een miljoen kronen had beloofd aan Lisbeth Zornig, een BD (Bekende Deen) die zich opwerpt als voorvechter van kansarmen. Zornig was namelijk een campagne begonnen om kansarme Denen naar de stembus te krijgen.

Dat is een loffelijk streven. En die miljoen kronen (plm. 130.000 euro) vallen in het niet bij de andere overheidscampagnes die op hetzelfde uit waren. Maar het deugt niet dat een minister die, buiten alle bestaande procedures om, even cadeau geeft aan iemand die haar welgevallig is. En zo werd Vilhelmsen binnen enkele maanden aangeschoten wild.

Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de Dong-affaire door velen is aangegrepen om Vilhelmsen te testen: is ze wel Een Echte Leider? Maar het chemisch proces liep uit de hand. Vilhelmsen kon haar ministers en haar partij niet op een lijn krijgen, en opeens stapte SF uit de regering en traden zes ministers af.

Om het drama compleet te maken liepen twee van die ministers over naar een andere partij. Ida Auken ging naar Radikale Venstre en Astrid Krag naar de sociaal-democraten. Zoiets was overigens al eerder vertoond: afgelopen zomer deed de afgetreden SF-belastingminister Thor Møger Pedersen hetzelfde (naar de sociaal-democraten, bedoel ik).

SF heeft niet het vertrouwen opgezegd in de regering, dus er is nu een mini-minderheidsregering van Sociaaldemocraten en Radikale Venstre (soort D66), gesteund door SF en Enhedslisten (soort SP).

Helle Thorning-Schmidt heeft dit weekeinde hard doorgewerkt en de samenstelling van haar nieuwe ministersploeg kwam vanavond minister voor minister naar buiten. Sommige ministeries zijn bij elkaar gevoegd: Cultuur en Kerkzaken bijvoorbeeld, en Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Vandaag gaat ze op bezoek bij koningin Margrethe II om de nieuwe ministers aan haar voor te stellen.

Daarna krijgen we de eigenaardige ministerwisseltraditie: elke nieuw aantredende minister krijgt van de afgetreden minister een lollig bedoeld toespraakje met dito cadeau. Wordt vervolgd!